Fizikadan masalalar ishlash

Fizikadan masala ishlashning analilik-sintetik metodi.Uzluksiz ta’lim tizimida masalalarni ishlashning sinalgan metodi analitik-sintetik metoddir. Bu metodning o‘ziga xosligi shundan iboratki, unda analiz va sintez birgalikda qo'llaniladi. Bu metodda dastlab masalaning shartini tahlil qilish natijasida, oxiri kerakli kattalik topiladi. Keyin esa, ma’lum kattaliklar bilan noma'lumlarni birlashtirib, sintez jarayoni bajariladi. Ularning bog'lanishi bo'yicha tegishli amallarni bajarish orqali, noma'lum kattalik, ma'lum kattaliklar orqali topiladi. Bu aytilganlarni quyidagi sodda masalani ishlashda ko'raylik.
Масала: Massasi 10 t. bo'lgan haydov traktorini tuproqqa beradigan bosimini toping. Traktorning tayanch qismining uzunligi 2 m., eni 50 sm.
Tahlil. Traktorning tuproqqa beradigan bosimini aniqlash uchun, uning og`irlik kuchini va tayanch yuzasini bilish kerak. Masalaning shartida traktorning og'irlik kuchi ham, tayanch yuzasi ham berilmagan. Traktorning ikki tomoni bor. To'liq tayanch yuzasini topish uchun, bir tomonining yuzasini topib, uni ikkiga ko'paytirish kerak. Bir tomonining yuzasi, uzunligining eniga bo'lgan ko'paytmasiga teng.

Berilgan. m=10t=10^4kg a=2m b=50sm=0.5m P=?

Formula. P=F0/S (1) S=ab (2) (1) P=F0/ab (3) F0=mg (4)

Yechilish. P=F0/ab=mg/ab= (10^4kg10m/s^2)/(2m 0.5m) =10^5Pa=100kPa

Traktorning tuproqqa bosimini topish uchun, uning og'irlik kuchini tayanch yuzasiga bo'lamiz. Yuqorida aytilganday, savol turidagi masalalar, boshqacha aytganda sifat masalalar og'zaki yechiladi. U uch bosqichdan iborat: masalaning shartini o’qish, uni tahlil qilish va ishlash. Masalaning mazmunini tahlil qilishda, dastlab shu mavzu bo'yicha talabalarga tanish bo'lgan qonuniyatlar ishlatiladi. Keyin esa, masalada talab qilingan hodisani qanday tushuntirish kerak yoki berilgan savolga javob berish uchun nimalarni bilish kerakligi aniqlanadi. Qo'yilgan savolga javob topish maqsadidagi tahlillar natijasida yakuniy xulosa chiqariladi.

2 kg massali jismni 3 m/s² tezlanish bilan 1 m balandlikka ko’tarishda kishi qanday ish bajaradi?

Berilgan m=2 kg a=3 m/s^2 h=1 m A=?

Mexanik ishni topishimiz uchun avval jismga ta’sir qiluvchi kuchni topamiz OY o’qiga proyeksiyalaymiz OY: Bundan