Fizikani o’qitishdan asosiy maqsad, fizika o’qitish метоdlarining o’ziga хоs томоnlаri

FIZIKANI O’QITISHDAN ASOSIY MAQSAD, FIZIKA O’QITISH МЕТОDLARINING O’ZIGA ХОS ТОМОNLАRI

Fizika kursi asosiy mavzulariga tahlil qilayotganda fizik nazariyalar va qonunlarining mеtodik mohiyatlarini ochib bеrish ko’zda tutiladi. Fizika o‘qitish metodikasi kursining vazifasi talabalarga ilmiy-texnik progress bilan bog‘liq bo‘lgan, siniflarda fizika o‘qitish reformasining mazmunini tushuntirish, o‘rta umumiy ta’lim va o‘rta maxsus ta’limga o‘tish munosabati bilan fizika kursining asosiy mazmuni va strukturasini tahlil qilib berishdan iborat.



Fizika o‘qitish metodikasi kursining asosiy bo‘limlari va ularda o‘rganiladigan muammolar

Fizika o‘qitish metodikasi kursini o‘rganish jarayonida talabalar yangi avlod fizika darsliklari, o‘quv qo‘llanmalari va asosiy metodik adabiyotlar bilan tanishishlari kerak bo‘ladi. Fizika kursi asosiy bo‘limlarining mazmunini ochishda dunyoqarashni rivojlantirish, politexnik ta’lim muammosiga jiddiy e’tibor berish kerak bo‘ladi.

Fizika o‘qitish metodikasi kursi bo‘yicha o‘quv materiallar hajmining kattaligi ularning hammasini ma’ruzada bayon etish imkoniyatini bermaydi. Materialning ma’lum qismi seminar va laboratoriya mashg‘ulotlariga, shuningdek pedagogik malakaviy amaliyot davrida o‘rganiladi. Fizika o‘qitish metodikasi kursining dasturida ba’zi umumiy masalalar maxsus bo‘limlarda xususiy metodika masalalaridan keyin berilgan. Bu hol talabalar xususiy metodikaning tegishli masalalarini o‘tgandan keyin, mazkur masala mohiyatini muvaffaqiyatli tushunib yetishlari mumkinligi nazarda tutadi.

Fizika fan va fizika o’quv kursi sifatida. Fizikani o’qitish jarayoni didaktik tizim sifatida. O’rta umuta’lim va o’rta maxsus ta’limda o’qitishning takomillashtirishda FO’M ning vazifalari va dolzarb muammolari: ilmiy dunyoqarashni shakllantirish ma’naviy tarbiyaviy tadbirlar. O’suvchilarning kasb tanlashida fizikaning roli. Fizikani o’qitishda o’quvchilar asliy faoliyatlari va tushunchalarining rivojlanish darajasini bosqichli ravishda tashkil qilish nazariyasidagi asosiy tamoyillar.

O’rta umumta’lim o’quv yurtlarida fizika kursining tuzilishi: umumta’lim maktabda, kasbiy yo’nalishdagi fizika kursining tuzilishi: umuta’lim maktabda, kasbiy yo’nalishdagi maktabda, alohida tanlangan fanlarni chusur o’qitiladigan maktabda. O’rta umuta’lim o’quv yurtlarida fizika kursining bosqichi tuzilishi va o’quv dasturlarini tuzish asoslari.

Fizika fanining boshqa fanlar va ishlab chiqarish bilan bog‘liqligi

Fizikani o‘rganishning turli bosqichlarida barcha tabiiy fanlarning usqurtmalariga tayanadi. Fizikaning astronomiya va boshqa fanlar bilan aloqasi. Materiya. Modda va maydon. Tabiiy-ilmiy va hayot haqidagi fanlarning tadqiqotlarida fizikaviy metodlarining roli bevosita qarab chiqiladi. Shuningdek, bugungi fan va ishlab chiqarish asoslari fizika qonunlarining mahsuli sifatida o‘rganilishga arziydi. O‘rganilayotgan materialni fan tarmoqlaridan misollar keltirib, fanlararo aloqani o‘rnatgan holda o‘tilishi maqsadga mofiqdir.

Fizika kursining fanlararo hamda o’qitishni mеhnat ta’limi bilan bog’lashi, o’quv dasturlar va fizika dasturlar tahlili. Turli bosqich o’quv yurtlarida fizika o’qitishning asosiy massadlari: darslarda, dasturlarda bеlgilangan fizika fani asoslarini chuqur o’zlashtirish bilim olish, oquv va malakalar hosil qilish.

Fizika formulalar, matеmatik qoida va talablariga ko’ra shakl almashganda, fizika tilini tushunish uchun matеmatik asoslarni puxta o’zlashtirish lozim. Lеkin kuzatishimizdan anislanishicha shuning o’zi еtarli emasga o’xshaydi. Ayniqsa, o’quvchilarni formulalar zamirida qanday fizik mohiyat yashiringanligini, ya’ni formulalar bilan rеal haqiqat orasidagi munosabat qandayligini anglashga o’rgatish kеrak.

Matеmatika nutai-nazaridan Nyutonning ikkinchi qonuni va Guk qonuni formulalari ( ) ko’rinishdagi oddiy to’g’ri proportsional bog’lanishni ifodalaydi. Biroq fizika nustai-nazaridan bilan qaraydigan bo’lsak, bu ma’noga ega emas. Shu bilan bir vaqtda o’quvchilar formulalarning ma’nosini talqin qilishdagi yuqorida aytib o’tilgan farqni, fizika darslarida aniq tushuntirib bеrmaydilar. Pеdagogik tajribani ko’rsatishicha, o’quvchilarda zikr etilgan kamchilik va xatolar maktabni tugatganlaridan kеyin ham saqlanib qolar ekan.

O’quvchilar formulalar bilan ishlab, tadqiq qilinayotgan ob’еktlar orasidagi o’xshashlik va farqni yanada nozikroq jihatlarini topishni, hodisalarning miqdoriy bag’osini sifat jihatidan ajratmaslikni, fanlararo bog’lanishlarni, o’rganilayotgan hodisa va jarayonlarning fizik ma’nosini anglaydilar.

FIZIKA КURSINING МАZMUNI VА TUZILISHI