Фойдаланиладиган асосий дарсликлар ва ўқув қўлланмалар рўйхати

Суюқликларнинг иссиқликдан кенгайиши.

Гидравлик ҳисоблаш ишларида суюқликларни сиқилмайди деб ҳисоблаш керак, деб айтиб ўтилган (бу ерда томчиланувчи суюқлик назарда тутилади).

• Гидравлик ҳисоблаш ишларида суюқликларни сиқилмайди деб ҳисоблаш керак, деб айтиб ўтилган (бу ерда томчиланувчи суюқлик назарда тутилади).
• Лекин техникада ва табиатда баъзи холларда босим жуда катта бўлади. Бунда агар суюқликнинг умумий ҳажми ҳам катта бўлса, ҳажм ўзгариши сезиларли миқдорда бўлади ва уни албатта ҳисобга олиш керак.

Суюқликларнинг сиқилиши.

Қовушқоқлик ҳодисаси суюқликларнинг ҳаракати вақтида юзага келади ва ҳаракатланаётган заррача ҳаракатига қаршилик сифатида намоён бўлади. Бу қаршиликни енгиш учун маълум миқдорда куч сарфлаш керак бўлиб, қовушқоқлик қанча кучли бўлса, сарфлаш керак бўлган куч ҳам шунча кўп бўлади. Қовушқоқлик даражасини қовушқоқлик коэффициенти деб аталувчи катталик билан ифодаланади ва у икки хил коэффициент орқали аниқланади ҳамда аниқланиш усулига қараб динамик ва кинематик қовушқоқлик коэффициентларига бўлинади.

• Қовушқоқлик ҳодисаси суюқликларнинг ҳаракати вақтида юзага келади ва ҳаракатланаётган заррача ҳаракатига қаршилик сифатида намоён бўлади. Бу қаршиликни енгиш учун маълум миқдорда куч сарфлаш керак бўлиб, қовушқоқлик қанча кучли бўлса, сарфлаш керак бўлган куч ҳам шунча кўп бўлади. Қовушқоқлик даражасини қовушқоқлик коэффициенти деб аталувчи катталик билан ифодаланади ва у икки хил коэффициент орқали аниқланади ҳамда аниқланиш усулига қараб динамик ва кинематик қовушқоқлик коэффициентларига бўлинади.

• СУЮҚЛИКЛАРДАГИ ИШҚАЛАНИШ УЧУН НЬЮТОН ҚОНУНИ. ҚОВУШҚОҚЛИК

1686 й. И.Ньютон ана шу боғланишни чизиқли боғланишдан иборат деган гипотезани олдинга сурди. Бу гипотезага асосан суюқликнинг икки ҳаракатланувчи қатламлари орасидаги ишқаланиш кучи F қатламларнинг тегиб турган сирти (S) га тезлик градиентига тўғри пропорционал, яъни:

• 1686 й. И.Ньютон ана шу боғланишни чизиқли боғланишдан иборат деган гипотезани олдинга сурди. Бу гипотезага асосан суюқликнинг икки ҳаракатланувчи қатламлари орасидаги ишқаланиш кучи F қатламларнинг тегиб турган сирти (S) га тезлик градиентига тўғри пропорционал, яъни:
• Пропорционаллик коэффициенти  қовушқоқлик динамика коэффициенти деб қабул қилинган.
• Қовушқоқлик коэффициентининг бирлиги Пуаз деб хам юритилади

• ДИНАМИК ҚОВУШҚОҚЛИК КОЭФФИЦИЕНТИ.