Fosfor haqida malumot by adminMart 18, 2021 Ad Fosfor haqida malumot

Olinishi
Fosfor apatit yoki fosforitlardan 1600 °C haroratda koks va silika bilan o’zaro ta’siri natijasida olinadi:
2Ca₃(PO₄)₂ + 10C + 6SiO₂ → P₄ + 10CO + 6CaSiO₃
Olingan fosfor bug’lari oq fosfor allotropik modifikatsiya shaklida suv qatlami ostida yig’uvchu qisimda kontsentratsiyalanadi. Fosforni fosforit o’rniga boshqa fosfor birikmalari, masalan, metafosfor kislotasi bilan ko’mir va boshqa noorganik birikmalari bilan qaytarib olish mumkin.
4HPO₃ + 12C → 4P + 2H₂ + 12CO
Kimyoviy xossalari
Fosforning kimyoviy faolligi azotga qaraganda ancha yuqori. Fosforning kimyoviy xossalari asosan uning allotropik modifikatsiyasi bilan belgilanadi. Oq fosfor juda faol, qizil va qora fosforga o’tganda kimyoviy faollik kamayadi.
Suyuq va erigan holatda, shuningdek 800 °C gacha bo’lgan haroratda fosfor P₄ shaklida bo’ladi. 800 °C yuqori haroratda dissatsalanishga uchraydi:
P₄ → P₂
2000 °C dan yuqori haroratda molekulalar atomlarga ajraladi.
Oddiy moddalar bilan o’zaro ta’sir
4P + 5O₂ → 2P₂O₅
4P + 3O₂ → 2P₂O₃
Ko’p oddiy moddalar bilan o’zaro ta’sir qiladi — galogenlar, oltingugurt, ba’zi metallar, oksidlovchi va qayratuvchi xususiyatlarni namoyon qiladi:
metall bilan oksidlovchilik qiladi va fosfidlar hosil qiladi:
2P + 3Ca → Ca₃P₂
2P + 3Mg → Mg₃P₂
metallmaslar bilan qaytaruvchilik qiladi:
2P + 3S → P₂S₃
2P + 3Cl₂ → 2PCl₃
suv bilan o’zaro ta’siri: