Fotogrammetrik usulda topografik kartalarni barpo etish?
Ер тузиш ишлари учун тўзиладиган планларни ишлаб чиқишни технологик схемасини танлашда учта асосий омил ҳисобга олинади:
Чиқариладиган план аниқлиги бўйича ҳаракатдаги йўриқномага жавоб бериши керак;
Чиқариладиган планни нархи минимал бўлиши керак;
Планларни қисқа муддатда босиб чиқаришни ташкиллаштиришни таъминлаш керак.
Бундан ташқари якуний маҳсулотни тури, махсус асбоблар билан ва тегишли кадрлар билан таъминланганлиги, суратга олиш объектини топографик ҳарактери ва ўлчами аэрофотосъёмка ишларини бажариш учун техник шароитни геодезик асосни мавжудлиги ҳисобга олинади.
Тегишли ҳужжатларни йиғиш бўйича тайёргарлик ишлари тугангандан сўнг ишлаб чиқариш ишлари техник ва иқтисодий томондан асосланади.
|
Ichki orientirlash qanday amalga oshiriladi?
Фотосуратга нисбатан проекциялаш марказини жойлашган урнини аникловчи катталикларга аэрофотосуратнинг ички ориентирлаш элементлари дейилади.
Ички oриентирлaш элементлари аэрофотоaппарaтни f фoкус мaсoфaси, Хо,Уо ва аэросуратни бош нуқтаси о. Aсoсaн бош нуқтa 0 аэросуратдаги кoординaт бегилaрини кесишиши тўғри келaди. Суратнинг бош нуктаси координаталари нуктани ясси тугри бурчакли координата системасида жойлашган урнини аниклайди. Бу ерда координата боши сифатида координата белгиларини туташтирувчи тугри чизикнинг кесишишидан хосил булган нукта олинади Ички ориентирлаш элементлари суратга олиш вактида мавжув булган лойихалаш нурларининг богликликларини кайта тиклаш имкониятини беради. Ички oриентирлaш элементлари дoимo юқoри aниқликдa aниқлaнaди
|
Topografik xarita barpo qilishda foydalaniladigan usullar tahlili va ulardan foydalanish qanday amalga oshiriladi?
|
Fotoplanni montaji va uni tuzish qanday amalga oshirililadi?
Фотоплан трансформацияланган суратларни, таянч нуқталар бўйича монтаж қилиш орқали тузилади. Суратларни трансформациялаш жой рельефига қараб фототрансформаторда ёки дарғали фототрансформаторда бажарилади. Фотопланни монтаж қилишда трансформацияланган аэросуратдаги ҳар бир ориентирловчи нуқта асосдаги маълум нуқта билан бирлашиши керак. Монтаж қилишни енгиллаштириш ва аниқлаштириш учун аэросурат пуансон билан аэросуратда тирқиш ҳосил қилинади. Ушбу тирқишлар орқали аэросуратни трансформациялаш аниқлиги текширилади. Бунинг учун аэросурат асосга шундай жойлаштириладики тирқишлар маркази асосдаги маълум нуқталарга аниқ бўлиши керак. Тирқишлар марказини мос келмаслиги 0,5 мм дан ошмаслиги керак. Ушбу талабга жавоб бермаган аэросурат сифатсиз деб ҳисобланади.
|
Raqamli aerofotosyomka ma’lumotlari asosida fotoplan tuzish qanday amalga oshiriladi?
|
Fotoplan montaj qilish texnologiyasi qanday amalga oshiriladi?
Монтаж шимолий маршрутдан бошлаб чапдан ўнгга қараб амалга оширилади. Асосга биринчи аэрофотосурат қўйилади, планшетдаги нуқталар билан тешилган нуқталар мос келтирилиб ориентирланади ва бостириб қўйилади. Ҳудди шу тартибда кейинги аэрофотосуратлар ҳам планшетга қўйилади. Бунда 2 та аэрофотосуратни ҳам бир бирига мос нуқталари текширилиб борилади ва уларнинг мос келмаслик фарқи 0,6 мм бўлса, скальпел билан 2 та аэрофотосурат ҳам қопланишлар ўртасидан кесилади. Кесиш чизиғи муҳим аҳамиятга эга бўлмаган контурлардан ўтиши керак. 2 та аэрофотосурат бир бирига тўғриланиб асосга ёпиштирилади. Қийқимлар фотопланни назорат қилиш учун олиб қўйилади
|
Avtomatlashtirilgan zamonaviy dasturlar yordamida karta tuzish asoslarini keltiring?
Avtomatlashtirilgan sistema bo‘yicha karta tuzish, raqamli karta tuzish usuliga asoslangan. U uchta jarayon ya'ni ma'lumot yig'ish, modellashtirish va saqlash hamda ma'lumotni taqdim etishdan iborat. Bunga quyidagi ishlarni bajarish kiradi: 1. Fotogrammetrik maMumotlari yig'ish. 2. Dalada o‘lchangan qiymatlar to‘g‘risida ma'lumot yig‘ish. 3. Aerosuratni ortofototransformatsiyalash. 4. Raqamli karta tuzish. 3. Raqamli kartografik ma'lumotlami ishlab chiqish. 6. Karta bosib chiqarish. Avtomatlashtirilgan sistema bo‘yicha masshtabi 1:8000 li boMgan aerosuratdan foydalanib Ikm2 maydonni egallagan masshtabi 1:2000 karta hosil qilinadi. Masshtabi 1: 40000 li aerosuratdan foydalanib 20 kvadrat km maydonni egallagan masshtabi I: 10000 li karta hosil qilinadi.
|
Kombinirlashgan syomka nima?
Konturli aeros'yomka metodi asosida fotoplanga relyefni menzula va kipregel yordamida chizishga kombinirlashgan s'yomka deyiladi. Kombinirlashgan s'yomkani menzula s'yomkasidan afzalligi shundan iboratki konturli asos fotoplan bor. Topografik kartalami tuzish muddati qisqa bo’lgan hollarda fotoplan tuzishni kutmasdan aerosuratlarga va fotosxemalarga relyef chiziladi. Kombinirlashgan s'yomka stereotopografik metod relyefni aniqligini ta'minlamagan hollarda bajariladi. Relyefni chizish uchun texnik nivelir bilan asosiy balandlik yo’li hosil qilinadi. Aniqlangan kontur nuqtalar fotoplanda bo’lmagan hollarda yaqin oraliqdagi mahalliy obyekt yoki geodezik asos nuqtalarga asoslanib teskari kesishtirish usulidan foydalanib, nuqtani fotoplandagi o‘rni aniqlanadi.
|
