Destruktiv-modifikatsion reaktsiyalar asosan ulg’trabinafsha nur tahsirida amalga oshadigan reaktsiyalar hisoblanadi:
A) halokatga (mikroorganizmlar va sodda hayvonlarning nurdan zararlanishiga) olib keladigan reaktsiyalar
B) mutatsiyaga (nurning genetik a’’aratga tahsiri natijasida kelib chiqadigan o’zgarishlarga) sabab bo’luvchi reaktsiyalar
V) ‘atofiziologik reaktsiyalarni o’z ichiga oladi.
Funktsional-fiziologik reaktsiyalar hujayraning hayotiy muhim makro-molekulyar va molekulyar darajalarida zararlanishlarning yuz bermasligi bilan xarakterlanadi.
Destruktiv-modifikatsion reaktsiyalarda nur substrat molekulasini zararlab, normal fiziologik holatga xarakterli bo’lmagan fotokimyoviy reaktsiyalar kelib chiqishiga sabab bo’ladi.
Fotobiologik reaktsiyalar quyidagi bosqichlarni o’z ichiga oladi:
1) fotofizikaviy bosqich (yorug’likning yutilishi, elektron qo’zg’algan holatning sodir bo’lishi, energiyaning molekula ichida qayta taqsimlanishi)
2) Birlamchi fotokimyoviy bosqich (dastlabki fotomahsulotning hosil bo’lishi)
3) Ikkilamchi fotokimyoviy bosqich (birlamchi fotomahmulotning barqaror mahsulotga aylanishi)
4) Qorong’ida o’zgarish bosqichi (barqaror mahsulotlarning navbatdagi o’zgarishi)
5) Oxirgi biologik makroeffekt.
Lyuminestsentsiya turlari
Lyuminestsentsiya- deb biologik obhektlarning mahlum bir haroratdagi issiqlik nurlanishidan ortiqcha bo’lgan, yoruhlik to’lqinlarining davri 10-15 sek. qiymatidan ancha ortiq bo’lgan nurlanishga aytiladi.
Lyuminestsentsiya hodisasi qo’zg’atuvchi xususiyatiga ko’ra, zaryadlangan zarrachalar tahsirida yuzaga keluvchi, ionollyuminestsentsiya ko’rinishida, yahni ionlar tahsirida, katodolyuminestsentsiya kabi elektronlar tahsirida, tribolyuminestsentsiya ko’rinishida, yahni ayrim kristallarni ‘archalanishi natijasida, elektrolyuminestsentsiya ko’rinishida, yahni elektr maydoni tahsirida, radiolyuminestsentsiya ko’rinishida, yahni yadroviy nurlanish keltirib chiqaradigan, fotolyuminestsentsiya ko’rinishida, yahni fotonlar tahsirida, rentgenolyuminestsentsiya ko’rinishida, yahni rentgen va γ-nurlanishlari tahsirida yuzaga keluvchi guruhlarga ajratilib o’rganiladi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
