Fovqəladə hallarda yaranmiġ ġƏRAĠTĠn aydinlaġdirilmasi və QĠYMƏTLƏNDĠRĠLMƏSĠ
§ 3.1.5. DP-22V DOZĠMETRLƏR KOMPLEKTĠ
Download 0.6 Mb. Pdf ko'rish
|
H.Ocaqov-Mülki müdafiə
- Bu sahifa navigatsiya:
- Komplektin iĢə hazırlanması və iĢlədilməsi.
- § 3.1.6. ĠD-1 DOZAÖLÇƏN CĠHAZ KOMPLEKTĠ
- Komplektin quruluĢu, iĢi və tərkib hssələri
- § 3.2.1. QOġUN KĠMYƏVĠ KƏġFĠYYAT CĠHAZl (QKKC), VPXR
- Tüstü əleyhinə süzgəclər
- Cihazı iĢlətməyin ümumi qaydaları
|
§ 3.1.5. DP-22V DOZĠMETRLƏR KOMPLEKTĠ
Təyinatı və texniki göstəriciləri. DP-22V dozimetrlər komplekti Ģüalanma dozalarını ölçmək üçündür.
dozimetrlərin ölçmə diapazonu 2-dən 50 rentgenədəkdir. Ölçmələrin orta xətası ±10%-dir. Dozimetrlərin öz-özünə boĢalması bir sutka ərzində 4 R-dən artıq olmur.
Dozimetrlər - 40°S-dən +50°S hədlərində və havanın nisbi rütubəti 98% olan hallarda iĢləyə bilir; bir komplekt qidaiandırma mənbəyilə (1,6 PMS-U-8 tipli iki element) fasiləsiz iĢ müddəti 30 saat, dozimetrin kütləsi 50 q, komplektin kütləsi 5,6 kq-dır. Doldurucu pultu iĢə hazırlamaq müddətı 1-2 dəqiqədir. DP-22V dozimetrlər komplekti 50 ədəd birbaĢa göstərən DKP-50A dozimetrindən, 3D-5 doldurucu pultdan futlyardan (qutu) və texniki sənədlərdən ibarətdir (Ģəkil 3.10).
ġəkil 3.10. DP-22V Dozimetrik komplekti Komplektin iĢə hazırlanması və iĢlədilməsi. Komplektin iĢə hazırlanması - onu həm nəzərdən keçirməklə, həm də komplektliyini yoxlamaqdan və DKP-50A dozimetrlərini doldurmaqdan ibarətdir. Nəzərdən keçirməklə yoxlayarkən, dozimetilərin məhz bu komplektə aid olduğunu və texniki sazlığını yəqin etmək lazımdır. DKP-50A dozimetrini iĢə hazırlamaq üçün onun tozdanqoruyucu kolpakını və doldurucu pultun "Zaryad" (doldurma) yuvasının kolpakını burub açırlar. "Zaryad" dəstəyini saat əqrəbinin
əks istiqamətində sonadək çevirir, dozimetri yuvaya yerləĢdirib yüngülcə aĢağı basırlar. Operator dozimetrin okulyar;ndan müĢahidə etməklə "Zaryad" dəstəyini saat əqrəbi istiqamətində tədricən fırladaraq telin kölgəsini dozimetr Ģkalasının sıfır bölgüsü üzərinə gətirir. Sonra dozimetrin tozdanqoruyucu kolpakı öz yerinə geydirilir. Dozimetrin göstəricisi onu iĢığa tərəf tutmaqla telin Ģaquli vəziyyətində hesablanır. ĠĢlədilməyən dövrdə dozimetrlər doldurulmuĢ halda quru binada, +20°S temperaturda, Ģaquli vəziyyətdə saxlanılmalıdır. DP-24 doziırnetrlər komplekti - 3D-5 doldurucu pultdan və beĢ ədəd DKP-50A dozimetrdən ibarətdir. Komplekt az heyətli mülki müdafiə dəstələri və müəssisələri üçündür. Cihazın iĢə hazırlanması və iĢlədilməsi qaydası. DP- 22V cihazmda olduğu kimidir.
Fərdi dozimetrlər komplekti udulan -neytron Ģüalanma dozalarını ölçmək üçündür; cihaz - 50°S-dən +50°S temperatur hədlərində, habelə havanın nisbi rütubəti 98%-dək dəyiĢərkən iĢləyə bilər. Doldurucu pult dozimetrin kondensatorunu doldurmaq üçündür. Dozimetr dozanın gücü 10-dan 366000 rad/s-dək olarkən 20-dən 500 radadək' diapazonda -neytron Ģüalanmasının udulan dozalarının ölçülməsini təmin edir. Ölçülən dozalar dozimetrin içərisində yerləĢən və radlarla dərəcələndirilmiĢ Ģkalada hesablanır. Dozimetrlərin göstəricisinin sabitliyi altı ay ərzində istismar zamanı ölçmələrin əsas ölçmə xətaları hədlərində aparılmasmı təmin edir.
Dozimetrləır 3D-6 doldurucu pult vasitəsilə və ya çıxıĢ gərginliyinin 180-250V hədləlrində rəvan dəyiĢdirilməsinə imkan verən hər hansı (3D-5- dən baĢqa) doldurucu pult vasitəsilə doldurulur. Komplekt titrəməyə, zərbəyə, təkana qarĢı davamlıdır və istənilən növ nəqliyyat vasitələrində aparıla bilər. _____________________________ * Rad = 1,05 Rentgen= 0,01 Qrey
Komplektin saz iĢləmə müddəti ən azı 5000 saat, xidmət müddəti ən azı 15 il, texniki ehtiyatı ən azı 10000 saatdır. Futlyarla büirlikdə komplektin ölçüləri, dozimetrin və doldurucu pultun ölçüləri aĢağıdakı kəmiyyətlərdən artıq deyil: komplekt futlyarda olarkən - 1500 q; doldurucu tutqacla birlikdə - 19 x 128,5 mm; doldurucu pult - 105 x 37 x 122 mm. Futlyarla birlikdə komplektin, dozimetrin və doldurucu pultun kütləsi aĢağıdakı kəmiyyətlərdən artıq deyil: komplekt futlyarda olarkən - 1500 qr; dozimetr - 40 q; doldurucu pult - 500 q.
Ġstifadə etmək rahat olsun deyə, dozimetr quruluĢca avtomat qələm formasında hazırlanmıĢdır. O, mikroskopdan, ionlaĢma kamerasından, elektroskopdan, gövdədən və kontaktlar qrupundan ibarətdir.
ġəkil 3.11. Dozaölçən ĠD-1 cihazı Fərdi dozimetrlər adamın aldığı - neytron Ģüalanmasının udulan dozasını kifayət qədər dəqiqliklə təyin etməyə imkan verir. Dozimetrin iĢ prinsipi belədir: doldurulmuĢ dozimetrə ionlaĢdırıcı Ģüalanmalar təsir göstərərkən ionlaĢma karnerasının həc-
kamerasının potensiallarını azaldır. Potensial, Ģüalanmanın dozasına proporsional surətdə azalır. Potensialın nə qədər dəyiĢdiyini ölçməklə alınan doza barədə fikir yürütmək mümkündür. Potensial ionlaĢma kamerasının içərisindəki kiçik ölçülü elektroskop vasitəsilə ölçülür. Elektroskopun mühərrik sisteminin, - platin telinin, - yerini dəyiĢməsi hesablama mikroskopu vasitəsilə ölçülür ki, onun da Ģkalası radlarla dərəcə ləĢdirilmiĢdir. Dozimetr Ģkalasının xətliyini təmin etmək üçün ionlaĢma kamerasının doldurma potensialı 180-250 V hədlərində seçilmiĢdir. Doldurucu pultun (quruluĢun) iĢ prinsipi belədir: dəstəyi saat əqrəbi istiqamətində fırladarkən ötürücü mexanizm pyezoelementlərə təzyiq göstərir, bunlar isə əyilərək öz uclarında poensiallar fərqi yaradır; bu potensiallar fərqi elə yönəlmiĢdir ki, dozimetrin ionlaĢma kamerasının mərkəzi elektroduna mərkəzi mil vasitəsilə - müsbət, ionlaĢma kamerasının xarici elektroduna isə gövda vasitəsilə - mənfi elektrik yükü verilir. Doldurucu quruluĢun çıxıĢ gərginliyini məhdudlaĢdırmaq üçün pyozoelementlərə paralel surətdə boĢaldıcı qoĢulmuĢdur. Ġstismar zamanı komplektin mexaniki zədələnməsinin qarĢısını almaq üçün aĢağıdakıları nəzərdə tutmaq lazımdır: • komplekti təkanlardan, zərbələrdən qorumaq, onu yerə salmamaq; apararkən (daĢıyarkən) cihazlan futlyarında yerləĢdirmək; • nəqliyyatda apararkən komplekti mümkün qədər kuzovun ön hissəsində yerləĢdirmək; • iĢ vaxtı komplekti çirklənmədən və iqlimin zərərli təsirindən (yağıĢ, qar, bilavasitə günəĢ Ģüalarının təsirindən və s.) qorumaq. ĠĢi qurtarandan sonra komplektə texniki xidmət etmək lazımdır. Dozimetri iĢ vəziyyətinə gətirmək üçün onu doldurmaq lazımdır. Doldurucu pult vasitəsilə dozimetrin doldurulması qaydası belədir: • doldurucu pultun dəstəyini saat əqrəbinin əks istiqamətində sonadək çevirin;
• dozimetri doldurucu pultun doldurma-kontakt yuvasına yerləĢdirin; • doldurucu pultu güzgüsü ilə birlikdə xarici iĢıq mənbəyinə çevirin; • güzgünü oxu ətrafında döndərməklə Ģkalanın maksimal iĢıqlanmasına nail olun; • dozimetri aĢağı basın və onun okulyarından müĢahidə etməklə, doldurucu pultun dəstəyini saat əqrəbi istiqamətində o qədər fırladın ki, platin tel dozimetrin Ģkalasında 0 bölgüsü üzərində dayansın; sonra dozimetri doldurma-kontakt yuvasından çrxarın;
• dozimetri iĢığa tərəf tutub telin vəziyyətini yoxlaym; telin Ģaquli vəziyyətində onun kölgəsi 0 üzərində olmalıdır. ĠonlaĢdırıcı Ģüalanmaların təsir göstərdiyi sahələrdə iĢ zamanı dozimetri paltarın cibində gəzdirirlər. Dozimetrin okulyarından vaxtaĢırı müĢahidə etməklə, telin dozimetr Ģkalasındakı vəziyyətinə görə, iĢ vaxtı alınan - neytron Ģüalanmasının dozasını təyin edirlər. Telin əyilməsinin dozimetrik göstəricisinə təsirinin qarĢısını almaq üçün hesablamaları telin Ģaquli vəziyyətində aparmaq lazımdır. (ĠD-1 komplekti haqqında daha geniĢ məlumat komplektin texniki təsviri və istismarı üzrə təlimatda verilmiĢdir).
Havada, ərazidə, texnikanın və baĢqa obyektlərin səthlərindəki zəhərləyici maddələri (ZM), adətən, kimyəvi kəĢfiyyat cihazları və qaz siqnalizatoru vasitəsilə, yaxud nümunə götürüb onları kimya laboratoriyasında təhlildən (analizdən) keçirməklə aĢ-kar edirlər. Müasir zəhərləyici maddələri hiss orqanları vasitəsilə (orqanolektik üsulla) aĢkar etmək heç də həmiĢə mümkün deyil. Əvvəla onların bir çoxunun heç bir iyi, rəngi, qıcıqlandırıcı xassələri yoxdur. BaĢlıcası isə bir sıra ZM-in zəhərliliyi o dərəcədə yüksəkdir ki, onların iyinə və ya qıcıqlandıncı təsirinə görə aĢkar edilməsi cəhdi ciddi zəhərlənmələrlə nəticələnə bilər. MüĢahidə yolu ilə, yəni əĢyanın səthindəki ZM damcılarına və ləkələrinə, ZM-in yaratdığı buludun və zəhərlənmiĢ bitki yarpaqlarının rənginin dəyiĢməsinə görə bəzi zəhərləyici maddələri təxmini olaraq aĢkar etmək mümkündür.
Zəhərləyici maddələri çöl Ģəraitində aĢkar və təyin etmək (indikasiya etmək) üçün ən çox kimyəvi metoddan istifadə edilir. Bu üsul zəhərləyicl maddə ilə ona müvafiq seçilmiĢ digər bir xiisusi maddənin (reaktiv) qarĢılıqlı təsiri sayəsində müəyyən bir rəngə malik birləĢmə yaranması hadisəsinə əsaslanır. Belə rəngin meydana çıxması burada məhz həmin ZM-in olduğuna dəlalət edir. Bu rəngin çalarını kağıza çəkifmiĢ rəng etalonları ilə müqayisə edərək ZM-in konsentrasiyası və ya havanın zəhərlənmə dərəcəsi barədə qənaətə gəlmək mümkündür. Ġstifadə etmək rahat olsun deyə, kimyəvi kəĢfiyyat cihazlarında iĢlədilən reaktĠvləri məsaməli maddəyə (süzgəc kağızına, selikakel maddəsinə) yaxır, yaxud ĢüĢə ampulaya yığırlar. Reaktiv yaxılmıĢ məsaməli maddəni (buna doldurucu maddə deyilır) və müvafiq miqdarda ampulaları ĢüĢə borucuğa yerləĢdirirlər. Ətraf mühitin təsirindən qorumaq üçün borucuğun hər iki ucunu lehimləyirlər. Belə borucuqlar indikator borucuğu adlanır. Ġndikator borucuğu iĢlədərkən onun uclarını kəsir, daxilindəki ampulanı qırır və zəhəli havanı xüsusi nasosla sorub borucuqdan keçirirlər. Bu zaman havanın tərkibindəki ZM buxarlan reaktivlə reaksiyaya girərək məsaməli maddənin (doldurucunun) rəngini müvafiq surətdə dəyiĢir. Bu rəngə və onun tündlüyünə (çalarına) görə ZM-in növü və havadakı konsentrasiyası təxmini təyin edilir. Kimyəvi kəĢfiyyat cihazları və qaz siqnalizatorlarının: qoĢun kimyəvi kəĢfiyyat cihazı (VPXR), yarımavtomat kimyəvi kəĢfiyyat cihazı (PPXR), QSP-IM və QSP-11 avtomat qaz siqnalizatorları və s. növləri olur. Bunların bir neçəsini nəzərdən keçirək.
Bu cihaz havada, ərazidə, texnikanın, avadanlığın və digər əĢyaların səthindəki ZM-i təyin etmək üçündür. Bu cihaz vasitəsilə havada, ərazidə,
texnikanın, müxtəlif sursatların səthində zarin, zoman, iprit; havada V-qaz, fosgen, sianid turĢusu, xlorsian olub-olmadığı təyin edilir. Cihazın quruluĢu. Cihaz qapağı olan xüsusi formalı qutudan (gövdədən) ibarətdir. Qutuda əl nasosu, nasosun ucluğu, indikator borucuqlan yığılmıĢ kağız kaset, tüstü süzgəcləri, qoruyucu qapaqlar, elektrik fənəri və 15 patronu olan qızdırıcı yerləĢdirilib (Ģəkil 3.12)
Cihazın dəstinə kürək, cihazın iĢlədilməsi, istismarı və zoman tipli ZM-i təyin etmək qaydaları barədə təlimat - yaddaĢ vərəqəsi də daxildir. Cihazı daĢımaq üçün qaytanlı çiyin qayıĢı vardır. Cihazın çəkisi təxminən 2,2 kq-dır. Əl nasosu - porĢenlidir, yoxlanılan havanı indikator borucuqlarından vurub keçirmək üçündür. Nasosu dəqiqədə 50 dəfə vurarkən indikator borucuğundan 21 hava keçir. Nasos baĢlıqları, silindrdən, Ģtokdan və dəstəkdən ibarətdir və cihazın gövdəsində quraĢdırlmıĢ metal boruda yerləĢir. Borunun dibindəki yay, rəzəni (tutucunu) açarkən nasosu basıb bayıra çıxarmaq üçündür. Nasos boruda dəstəyi bayıra tərəf olmaqla yerləĢdirilir. Nasosun baĢlıq hissəsində indikator borucuqlarının uclarını kəsmək (çərtmək) üçün bıçaq və indikator borucuqlarını yerləĢdirmək üçün yuvalar var. BaĢlığın kəllə hissəsində borucuqların uclarını qırmaq üçün iki çökək yer də düzəldilib. Bunlardan baĢqa nasosun baĢlıq hissəsində rezin klapan və klapanın yəhəri də yerləĢdirilib. BaĢlığın klapan tərtibatı ilə kip birləĢməsi rezin araqat vasitəsilə təmin edilmiĢdir.
ġəkil 3.12. QoĢun kimyəvi kəĢfiyyat cihazı (QKKC): 1 - qapaq, 2 - gövdə, 3 - əl nasosu, 4 - kağız kasetlər, 5 – nasosun ucluğu, 6 - qoruyucu qapaqlar, 7 - tüstü əleyhinə süzgəclər, 8 - elektrik fənəri, 9 - qızdırıcının patronları, 10 - qızdırıcı, 11- çiyin qayıĢı. Nasosun dəstəyində ampulqıran və nüvə yerləĢdirilmiĢdir. Ampulqıran indikator borucuqlarının içərisindəki ampulaları qır-
Dəstəyin.yan tərəfində ampulaqıran millər iĢarələnmiĢdir (markalanmıĢdır), Üç yaĢıl haĢiyəli mil - üç yaĢıl hälqavari haĢiyəsi olan borucuq üçün bir qırmızı haĢiyəli və qırmızl nöqtəli mil isə bir qırmızı haĢiyəsi və qırmızı nöqtəsi olan borucuqlar üçündür. Kaset eyni iĢarəli 10 indikator borucuğunu yerləĢdirmək üçündür (Ģəkil 3.13).
Kasetin üz tərəfində havada ZM olarkən indikator borucuqlarındakı doldurucu maddənin aldığı etalon rəng göstərilmiĢ və kasetdəki borucuqları iĢlətmək qaydası barədə qısa göstəriĢlər yazılmıĢdır.
3.13. Ġndikator borucuqların kağız kaseti Ġndikator borucuqlarını iĢlədərkən onun doldurucu maddəsinin aldığı rəngi kasetin səthindəki rənglə tutuĢdurmaqla havada olan ZM-in konsentrasiyasını təxmini təyin etmək mümkündür. Kasetin aĢağı hissəsində indikator borucuqlarının haznlanmasının tarixi və yararlılığı müddəti göstərilmiĢdir.
dənəvər materiallarda, texnikanın, paltarların və baĢqa əĢyaların üzərindəki ZM-i təyin edərkən iĢlədilir. Nasos ucluğunun gövdəsi dörd kəsimlə qıfvari hissəyə birləĢdirilib, gövdəyə ĢüĢə silindr geydirilib. Qıfın aĢağı hissəsindəki yiv və xüsusi qayka vasitəsilə ona sıxıcı halqa bənd edilib ki, onu da rəzə ilə lazımi vəziyyətdə bərkitmək mümkündür, ġüĢə silindrin - ucluğun gövdəsinə. o, ucluğun ısə nasosla birləĢmiĢ yerləri iki rezin araqatla kipləĢdirilir. Ġndikatorun boracuqları - ZM-i təyin etmək üçündür, içmə doldurucu maddə və reaktivli ampulalar yerləĢdirilib, ucları lehimlənmiĢ ĢüĢə borucuqlardan ibarətdir, Borucuqlar rəıagli halqa Ģəklində haĢiyələrlə iĢarələnmiĢdir. Bu haĢiyələr həmin borucuq vasitəsilə hansı zəhərləyici maddənin təyin edildiyinni göstərir. Cihazın dəstində üç növ indikator borııcuqları olur: bir qımuzı haĢiyəli və qırmızı nöqtəli borucuqlar zoman, zarin V-qaz tipli ZM-i; üç yaĢıl haĢiyəli borucuqlar - fosgen, sianid turĢusu, xlorsianı; bir sarı haĢiyəli borucuqlar isə ipritı təyin etmək üçündür. Hər kağız kasetdə eyni iĢarəli 10 indikator borucuğu yerləĢir.
kapron parçadan ibarətdir. Onlar tüstünün və ya turĢu xarakterli maddə buxarları olan havada ZM-i təyin etmək, həmçinin torpaqda və dənəvər materiallardakı zəhərləyici maddələri müəyyənləĢdirmək üçündür. Süzgəclər polietlen kisəcikdə saxlanılır.
zəhərləyici maddələrlə çirklənmədən qorumaq, habelə torpağın və dənəvər maddələrin nümunələrini (problarını) yerləĢdirmək üçündür.
borucuqlarını qızdırmaq (temperaturu müsbət 10-15°S-dən aĢağı olan havada iprit üçün borucuqları, (0 0 S-dən aĢağı olanda isə zoman borucuqlarını), habelə ampulaların donunu açmaq üçündür. Qızdırıcı gövdədən və patronlardan ibatətdir (Ģəkil 3.14). Qızdıncının gövdəsi burulub bərkidilən dibə malik plastik kütləli üst örtükdən ibarətdir. Onun daxilində bir-birinə lehimlənmiĢ dörd mis borucuqdan ibarət nüvə və dairəvi plastik kütlə lövhəcik yerləĢdirilmiĢ, ətrafı istilik-izolyasiya materialı ilə örtülmüĢdür.
Örtüyün xarici səthindəki iki çıxıntıda qızdırıcının patronunun ampulasını (3) qırmaq üçün mil (1) yerləĢdirilir. Qızdırıcının patronu metal gilizdən, məhlul ampulasından və piastik kütlə qalpaqdan ibarətdir. Gilizin dibinə maqnezium tozu tökülmüĢ, üstü süzgəc kağızdan ibarət araqatla örtülmüĢdür.
ġəkil 3.14. Qızdırıcı: 1 - patronları deĢmək üçün mil; 2 - qızdırıcının gövdəsi; 3 - qızdırıcının patronu. Plastik kütlə qalpağın mərkəzində baca vardır; istifadə olunmamıĢ patronların bacası plyonka, yaxud polistrol materialla örtülü olur. Patrondan istifadə edilərkən məhlul ampulasını qırmaq üçün mil məhz bu bacaya yeridilir. Cihazın dəstində xüsusi metal kasetdə yerləĢdirilmiĢ 10 ədəd patron (bəzən, 15 patron) olur. Ətrafdakı havanın temperaturıından asılı olaraq qızdırıcının yan bacalarının daxilində istilik aĢağıdakı hədlərə çatır: • mənfi 40°S-dən müsbət 35-85°S-dək, 7-8 dəqiqə ərzində müsbət 20- 30°S-dək soyumaqla;
• mənfı 20°S-də müsbət 35-85°S, 7-8 dəqiqə ərzində müsbət 30-40°S- dək soyumaqla.
Qızdırıcının temperaturu 15-20 dəqiqə ərzində müsbət 15 20°S hədlərində qalır. Cihazı iĢlətməyin ümumi qaydaları. Cihazı iĢə hazırlayarkən: • cihazda bütün əĢyaların yerində olduğunu və sazhğını yoxlamaq; • indikator borucuqları kasetləri bu ardıcıllıqla yerləĢdirmək: ən yuxarıda - qırmızı haĢiyəli və qırmızı nöqtəsi olan borucuqları; sonra - üç yaĢıl haĢiyəli borucuqları; ən altda - sarı haĢiyəli borucuqları; • tüstü süzgəclərini polietilen kisədən, istismar üzrə təlimatı isə cihazdan çıxarmaq lazımdır. YürüĢ zamanı cihaz sol tərəfdə gəzdirilir və qaytan vasitəsilə bel səviyyəsində bərkidilir. ĠĢlətmək üçün cihazı ön tərəfə çəkirlər. Ġndikator borucuqlarını iĢlədərkən "QoĢun kimyəvi kəĢfiyyat cihazının (QKKC) istismarı üzrə təlimatda." və boru kasetlərinin üzərindəki göstəriĢləri rəhbər tutmaq lazımdır. Nasosun iĢlədilməsi (vurulması) sürəti 1 dəqiqədə 50- 60 hərəkətə bərabərdir. Ġndikator borucuqlanndakı doldurucular bir sıra hallarda yalnız nəzərdə tutulduğu ZM-in təsirindən deyil, habelə havadakı digər maddələrin təsirindən də rəng alır. Belə hallarda alınan rəng, adətən, ZM üçün nəzərdə tutulandan fərqli olur. Buna görə də bütün hallarda indikator borucuğundakı doldurucunun aldığı rəngi kasetin üzərindəki rənglə müqayisə etmək lazımdır. Yüksək konsentrasiyalı neytral və zəhərli tüstülər indikator borucuğunda ZM-in təsirindən yaranan rəngi dəyiĢdirə (maskalaya) bilir. Bunun qarĢısını almaqdan ötrü tüstü bulıtdunda cihazla iĢləyərkən tüstü süzgəcli ucluqdan istifadə edirlər. Ġndikator borucuqlarının uclarını belə açmaq lazımdır (Ģəkil 3.15. a,b,v):
• sol əl ilə nasosu, sağ əl ilə indikator borucuğunu götürməli; • indikator borucuğunun ucunu nasosdakı bıçaq vasitəsilə çərtməli; • borucuğun çərtilmiĢ ucunu nasosun baĢlığındakı məqsəd üçün olan çökək yerə basmaqla sındırmalı; • bu qayda üzrə borucuğun digər ııcunu da açmalı.
ġəkil 3.15. Ġndikator borucuqları vasitəsilə havada ZM-in təyin edılməsı. Ġndikator borucuğunun ampulasını qırmaq üçün: • indikator borucuğunun açılmıĢ ucunu nasosdakı ampulaqıranın borucuğa müvafiq rənglə iĢarələnmiĢ yuvasına yerləĢdirməli; bu zaman nasos baĢı aĢağı tərəfə olmaqla saxlanmalı, yuvadakı qırıcı mil isə borucuğun içərisinə keçməlidir; • borucuğu yüngülcə ampulaqırandakı milə basnıaqla ampulanı qırmalı (əzməli); • indikator borucuğunu ampulaqıran yuvadan çıxarmalı və onun iĢarələnrniĢ ucundan tutub Ģiddətlə silkələməli. Tüstü süzgəcini nasosun ucluğunda bərkitmək üçün: • cihazdzan ucluğu götürməli, onun gövdəsini sola burmaqla qıf ilə sıxıcı halqa aıasında 2-3 mm-lik araməsafə yaratmalı; • tüstü süzgəcini bu araməsafəyə yerləĢdirərək sıxmalı. Soyuq havada indikator borucuqlarının həssaslığı zəifləyir,qırmızı haĢiyə və nöqtəli borucuqlarda isə ampuladakı məhlul donur. Buna görə də qıĢ vaxtı borucuqları iĢlədərkən qızdırıcıdan istifadə edilir. Qızdıncını iĢə hazırlamaq üçün (Ģəkil 3.16):
• patronu qızdıncının mərkəzi yuvasına yerləĢdirib sonadək aĢağı basmalı; • əllə milin baĢlığında təzyiq edərək patrondakı ampulanı qırmalı, mili sonadək aĢağı basmalı, fırlatmalı və buxarlanma dayanmayınca patrondan çıxarmamalı.
ġəkil 3.16. Qızdıncmı iĢə sahnaq (onun patronunun deĢmək) qaydası Patrondan buxar çıxması qızdırıcının nornıal iĢinə dəlalət edir. Qızdıncının iĢinin səmərəsi ətrafdakı temperaturdan asılı olur. Müsbət temperaturda qızdırıcı daha səmərəli iĢlədilir, hətta bəzən mayenin patrondan kənara sıçraması da mümkündür. Buna görə də 10-15°S-dən yuxarı temperaturda xüsusi ehtiyac olmadan qızdırıcıdan istifadə etmək məsləhət deyil. Cihazın fənərindən qaranlıqda iĢləyərkən istifadə edilir. Download 0.6 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|