G. I. Ishmuradova, G. M. Mirzayeva

Bronzalarning turlari 

 

№

 

Nomi 

Marka-

lari 

Xossalari  Ishlati-

lishi 

1 

Quymakorlik bronzalar 

 

 

 

2 

Marganetsli bronzalar 

 

 

 

3 

Alyuminiyli bronzalar 

 

 

 

4 

Qo’rg`oshin 

va 

qalayli 

bronzalar 

 

 

 

5 

Berilliyli bronzalar 

 

 

 

6 

Kremniyli bronzalar 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Magniy  va  titan  qotishmalari  haqida  va  xuddi  shunday 

algoritm  asosida  faoliyat  olib  borishlari  haqida  topshiriq  berish  

mumkin. 

O’quvchilar alyuminiy, magniy, titan va  uning  qotishma-

larini ifoda etuvchi jadvalni qanchalik ko’p tarmoqlantirsa, ularga 

quyiladigan baho ham shunchalik yuqori bo’ladi. 

Muammoli  ta`lim  texnologiyasining  pedagogik  qimmati 

shundan  iboratki,  o’quvchilar  o’qituvchining  qiziqarli  gaplariga 

berilib,  diqqat  bilan  quloq  soladilar.  Ular  guyo  mazkur  tadqiqot-

ning  ishtirokchilariga  aylanib  qoladilar  va  tadqiqotchi  bilan 

birgalikda  muvoffaqiyat  quvonchlarini  hamda  mag`lubiyat 

alamlarini birga boshdan kechiradilar. 

“Alyuminiy,  magniy,  titan  va  ularning  qotishmalari” 

mavzusini muammoli bayon qilishda o’quvchilarning yangi bilim-

larni  egallashga  mutloqo  boshqacha  kayfiyat  bilan  qarashlari 

seziladi,  bu  esa  ularda  ijodiy  faollikni  shakllantirish  uchun 

bilimlarni  axborat  tarzida  bayon  qilgan  vaqtdagina  bir  qadar 

kuchli rag`batlantiruvchi vosita hisoblanadi. 

“Alyuminiy,  magniy,  titan  va  ularning  qotishmalari” 

mavzusini  muammoli  o’qitish  texnologiyasida  o’quv  materialini 

muammoli  bayon  qilishdan  ham  foydalanish  mumkin.  Buning 

uchun  mazkur  materiallarning  inson  hayotiga  kirib  kelish  tarixi, 

qo’llanilish sohalari, rudadan metallarni ajratib olish, ruda konlari, 

ularga ishlov berish usullari haqida gapirib beradi. 

O’qituvchi  materiallar  qotishmalarining  kelib  chiqishiga 

sabab  bo’luvchi  olimlar  haqida  gapirib  mis,  rux,  kremniy, 

marganets,  seriy,  sirkoniy  kabi  elementlarlarning  mexanik  va 

elektr  xossalari  haqida  gapirib  bir  metallga  ikinchi  bir  metalni 

ma`lum  %  foiz  qo’shish  natijasida  boshqa  yangi  metall  olish 

mumkin-mi?  degan  savol  bilan  murojaat  etadi.  O’quvchilar 

tomonidan  olingan  javobga  qarab  o’qituvchi  o’z  fikrini  davom 

ettiradi.  Yangi  yangi  hosil  bo’lgan  qotishmalarning  mexanik  va 

59 

62 

---

 

Talabalar  jadvalni  to’ldirib,  javoblarini  izohlaganlaridan 

so’ng, o’qituvchi quyidagi savollar bilan ularning bilimini umum-

lashtiradi va ma`lum bir  tizimga keltiradi: 

1.

 

Misning qanday qotishmalari mavjud? 

2.

 

Latun  va  bronzaning  qanday  o’xshashlik  va  farqli 

tomonlari bor? 

3.

 

Misning  qaysi  qotishmasidan  yasalgan  detal  va 

buyumlardan texnika va turmushda ko’proq qo’llaniladi? 

4.

 

Misning  qotishmalari  biz  uchun  qanday  ahamiyatga 

ega? 

O’qituvchi  talabalarning  javoblarini  umumlashtirib  bir 

tizimga keltiradi va yangi bilimlarni beradi, darsga umumiy yakun 

yasaydi,  darsga  faol  ishtirok  etgan  o’quvchilar  reyting  tizimi 

asosida baholanadi.