G shaxmurova, I. Azimov, U. Raxmatov

86 • 40 kJ = 3440 kJ.
Javob: a)10 mol СзН^Оз va 12 mol CO2; b)86 molekula ATF; v)3440 kJ energiya; g)12 mol 0₂

5. 
   Hujayrada boradigan energetik almashinuv natijasida 5 mol pirouzum kislota va 27 mol karbonat angidrid hosil bo‘lgan. Hisoblangchi:
   

1. 
   necha mol glyukoza sarf bo‘lgan;
   
2. 
   ulardan qanchasi to‘liq parchalanishga va qanchasi glikolizga uchragan;
   

v)qancha energiya to‘plangan;
g)qancha kislorod oksidlanish uchun sarf bo‘lgan?
Yechilishi:
C₆H₁₂0₆ —>2 C₃H₆0₃ + 2 ATF 2,5C₆H₁₂0₆ -> 2,5 • 2 C₃H₆0₃ + 2,5 - 2 ATF C₆Hi₂0₆ + 6 0₂ -* 6C0₂ + 6 H₂0 + 38 ATF 4,5C₆H₁₂0₆ + 4,5 • 6 0₂ 4,5 • 6C0₂ + 4,5 • 6H₂0 + 4,5 • 38 ATF Javob:

1. 
   7 mol C₆Hi₂0₆;
   
2. 
   4,5 mol - to‘liq parchalanishga, 2,5 mol-glikolizga uchragan; v)(2,5 • 2 + 4,5 • 38) • 40 = 7040 (kJ); g)27 mol 0₂.
   

6. 
   Dissimilyatsiya jarayonida 17 mol glyukoza parchalangan,
   

shundan 3 mol glyukoza kislorodli parchalanishga uchragan. Hisob­lang:

1. 
   buning natijasida qancha pirouzum kislota va C0₂ gazi hosil bo‘lgan;
   
2. 
   qancha ATF sintezlanadi;
   

v)ATF molekulasida qancha energiya to‘plangan; g)qancha mol 0₂ sarf bo‘lgan?
Javob: a) 28 mol pirouzum kislota, 18 mol C0₂; b) 142; v) 5680 kJ; g)18 mol 0₂.
7.0‘rtacha tezlik bilan yugurganda oyoq muskullarida minutiga

24. 
    kJ energiya sarf bo‘ladi.Hisoblangchi
    

1. 
   agar kislorod qon yordamida yetarli miqdorda muskullarga borsa 25 minut davomida qancha glyukoza sarf bo‘ladi?
   
2. 
   muskullarda sut kislotasi to'planadimi?
   

Yechilishi:
X 24 x 25
С_Ь.Н₍.Д + 6 О, -» 6 СО, + 6 H₂0 + 38 АТФ 180 ‘ Ш х 40
Х = 600* 180 : 1520 = 71 (g)
Javob:
а) 71 g;

2. 
   yo‘q. kislorod yetarli miqdorda.
   

8. 
   Sportchi lmin 24kDj energiya sarf qiladi. Agar 50minut davomida uning organizmida to‘liq parchalanish, lOminut davomida glikoliz amalga oshsa yugurish uchun qancha kislorod kerak bo‘ladi?
   

Yechilishi:
X 24 x 10

1. 
   C₍H_H0₆ -» 2 CjH₆0₃ + 2 АТФ 180 2 • 40
   

x — 240 • 180 : 80 = 540 (g)
У 24x50

2. 
   C_SH,Д + 6 Oj -» 6 CO, + 6 H₂0 + 38 АТФ 180 ¹ 38x40
   

у = 25 - 50- 180: 1520= 142 (g)

3. 
   540 + 142 = 682 (g)
   

Javob: 682 g.

8. 
   Glikoliz jarayoni natijasida 42 molekula pirouzum kislota hosil bo‘lgan. Qancha molekula glyukoza parchalanishga uchragan va agar to‘liq parchalanish amalga oshsa qancha molekula ATF hosil bo‘ladi?
   

Berilgan: 42 molekula pirouzum kislota
Topish kerak: glyukoza miqdorini, to‘liq parchalanishdan hosil bo‘lgan ATF molekulasi miqdorini.
Yechilishi:

1. 
   glikoliz natijasida 1 molekula glyukoza parchalanishidan 2 molekula pirouzum kislota hosil bo‘lsa: 42 : 2 = 21 ya’ni 42 molekula pirouzum kislota hosil bo‘lishi uchun 21 molekula glyukoza glikolizga uchrashi kerak.
   
2. 
   toTiq parchalanishda (kislorodsiz parchalanishda 2 ATF va kislorodli parchalanishda 36ATF) 38 molekula ATF hosil bo‘ladi.
   
3. 
   21 molekula glyukozaning oksidlanishidan 21 • 38 = 798 molekula ATF hosil boTgan.
   

Javob: 21 molekula glyukoza, 798 molekula ATF.

8. 
   10 molekula glyukoza parchalanishga uchragan. Glikoliz natijasida va kislorodli parchalanish natijasida hosil boTgan ATF miqdorini umumiy yig‘indisini toping.
   

Yechilishi: glikolizning reaksiya tenglamasini yozamiz
Сб H12 Об = 2СзН₆ O3 + 4H + 2ATF. Bir molekula glyukozaning glikolizga uchrashi natijasida 2 molekula pirouzum kislota va 2 molekula ATF hosil bo'ladi, umuman olganda 20 molekula ATF hosil bo'ladi. Pirouzum kislota kislorodli parchalanganda 36 molekula ATF hosil bo'ladi. 36 • 10 = 360ATF. To'liq parchalanish natijasida 360+20 = 380 ATF sintezlangan.
Javob: 380 ATF sintezlangan

8. 
   Berilgan: n(C₆Hi20₆) = 5 mol, undan 2 moli kislorod ta’sirida parchalangan. Toping: n(C₃H₆0₃); n(ATF); n(0₂).
   

Glyukozaning kislorodli parchalanishi quyidagicha amalga oshadi.
C₆Hi₂0₆ + 60₂ + 36ADF + З6Н3РО4 = 42H₂0 + 6C0₂ + 36ATF, glikoliz: C₆Hi₂0₆ + 2ADF + 2H₃P0₄ = 2H₂0 + 2ATF + 2C₃H₆0₃.
Yechilishi.

1. 
   .2mol glyukozining kislorod ta’sirida parchalanishi uchun 2/6 = 12 mol.
   

2.3 mol glyukozadan reaksiyani tenglash orqali 2/3 = 6 mol sut kislotasi hosil bo'lishini bilish mumkin.

8. 
   Glikolizda 3 molekula glyukoza parchalanishidan 6 mol ATF, kislorodli parchalanishda esa 2mol glyukozadan 72 mol ATF hosil bo'ladi. Natijada 5 mol glyukozadan 78 mol ATF hosil bo'ladi.
   

Javob: n(C₃H₆0₃) = 6 mol; n(ATF) = 78 mol; n(0₂) = 12 mol.

8. 
   Berilgan: m(C0₂) = 44 kg; M(C0₂) = 44 g/mol; M(H₂0) = 18 g/mol; Vm = 22,4 1/mol; M(C₆H]₂0₆) = 180 g/mol; M(0₂) = 32 g/mol.
   

Topish kerak: V(H₂0); V(0₂); m(C₆Hi₂0₆).
Fotosintezning umumiy tenglamasi quyidagicha: 6H₂0 + 6C0₂ = C₆H₁₂0₆ + 60₂. Karbonat angidrid massasini bilgan holda, uning (n) ushbu formula bilan topamiz: n = m/M, fotosintez tenglamasi orqali boshqa moddalaming miqdorini topamiz. Keyin qidirilayotgan modda massasini ushbu formular orqali topamiz: V = n/Vm; m = M/n.
Yechilishi:
n(C0₂) = 44 kg : (44/10 ³ kg/mol) = 1000 mol.
n(C0₂) = n(H₂0) = n(0₂), a n(C₆Hi₂0₆) = n(C0₂) : 6.
V(H₂0) = V(0₂) = 1000 mol / 22,4 1/mol = 22 400 1.
m(C₆Hi₂0₆) = 1000 mol : 6 / 180 g/mol = 166,4/180 = 29 952 g, yoki 30 kg.