Gapning ikkinchi darajali bo’laklari

1.Ot  va  olmosh  bilan: Yosh  havaskorlar  ashulani  zavq  bilan  aytdilar. 

 

---

2.Otlashgan 

so’zlar 

bilan: Bo’linganni 

bo’ri 

yer. 

 

3.Ibora 

bilan: O’ziga 

birovning  oz-moz  til  tekkizganini  ko’tarmasdi. 

 

   

Vositasiz  to’ldiruvchi  tushum  kelishik  qo’shimchasiz  ham  qo’llanadi: 

O’quvchilar 

hozir 

kitob 

o’qishyapti. 

  

 Vositasiz  to’ldiruvchi  ba’zan  chiqish  kelishigidagi  so’z  bilan  ham 

ifodalanadi,  bunda  u  harakatni  qisman  o’ziga  qabul  qilgan  predmetni  ifodalaydi: 

Qani  oshdan  oling!  Vositali  to’ldiruvchi kimga?nimaga?  kimda?  nimada? 

kimdan?  nimadan?  kim  bilan?  nima  bilan?  kim  haqida?  kabi  so’roqlarga  javob 

bo’ladi 

va 

quyidagicha 

ifodalanadi: 

 

1)Ot 

yoki 

olmosh 

bilan: Ravshan 

sen 

bilan 

boradi. 

 

2)Otlashgan 

so’z 

bilan: Yaxshiga 

yondash, 

yomondan 

qoch. 

 

3)Ibora 

bilan: Og’zi 

bo’shga 

ishonib 

bo’lmaydi. 

 

   

Kop’makchilar  yordamida  shakllangan  vositali  to’ldiruvchilar  bilan  xuddi 

shu ko’rinishda shakllangan vaziyat hollari savollariga qarab farqlanadi: "Paxta"

•

 

mashina  bilan  terildi.  (nima  bilan?  —  to’ldiruvchi)  Paxta  zavq  bilan  terildi 

(qanday?  -  hol).  Jo’nalish,  o’rin-payt  va  chiqish  kelishigidagi  so’z  doimo 

to’ldiruvchi bo’lib kelavermaydi, ular hol vazifasini ham bajaradi, bunda ham ular 

savolga qarab farqlanadi: U yolg’ondan hayron bo’ldi (qanday  - hol). U akasidan 

eshitdi (kimdan? — to’ldiruvchi). U maktabga bordi (qayerga? - hol).