Гавай оролларидаги лаваларнинг бир тури -ало


Download 0.76 Mb.
bet243/247
Sana06.04.2023
Hajmi0.76 Mb.
#1333426
1   ...   239   240   241   242   243   244   245   246   247
Bog'liq
lug\'at 140 (2)

ШКАЛА СЕЙСМИЧЕСКАЯ
Сейсмик улчов бирлиги жадвали.
Халзаро забул зилинган С. у. б. ж.
(М 5 К —64) Медведев, Шпагекойер,
Ҳарник томонидан 1984 йилда яратилган. Японияда 7 балли улчов бирлиги, М ДХда 12 балли (С. В. Медведев яратгаи) С. б.ж. татбиз эти

ЩЕБЕНЬШагал — йирик-майда булакли бушоқ жинс. Деярли силлиқланмаган, уткир циррали т. ж. булакчаларидан иборат. Булакларининг
қатта-кичиклиги 10— 100 мм гача.
йирик булакларнинг кўплигига кўра,
Яирик (50—100 мм), ўрта (25—50 мм)
ва майда (110—25) хилларга бўлинади. Баланд тоғли жойларда механик нураш туфайли ҳосил бўлган Ш. тор этагига тўкилиб, такин конуслари қилади. Цементланган Ш. брекчия, деб аталади.

ЭВГЕОСИНКЛИНАЛЬ — Эвгеосинклиналь, мукаммалликни курсатувчи цушимча), ўта ҳарақатчан, одатда геосинклиналь ўлкаларининг ички қисмини ташкил килиб, лосил бўлиши арафасида вулканлар юксак фаоллигини ифодалайди, Э. буйлаб офиолит минтакалари кенг тарқалган. Штилле (1914) нинг таъкидлашича, Э. га қатта цалинликдаги, граувак, кремнийли ва вулкан жирслари хос ва улар миогеосинклиналь ҳамда ортоғеосинклиналь таркибини
ташкил қилади. Хайн (1964), Богданов (1965) Э. лар миогеосинклиналь
билан вакт-вактида алмашиб турйшини таъкидлайдилар.

ЭЙФЕЛЬСКИЙ ЯРУС - Эйфел
яруси
(Рейн чап циргоридаги Эйфель тоғ и номидан)— девон даври ўрта бўлимининг қуйи погонаси, 1948 йилда Дюмон томонидан давр сифатида ажратилган. Бу погона чўкинди вулкан ва метаморфлашган жинслардан иборат. Ўзбекистонда Чотцол, Цуқўлланади. Кундаланг кесими аплана
ҳолда бўлса, у дудка, дейилади.

ЩИТ — — тектоникада
Кулланилаётган плитага ҳарама-қарши йирик платформа тўзилмаси. Улар
токембрий платформаларида Ер юзасига чиодан қаттиц, гранитлашган метаморфик жинсларга, ёш платформаларда аса бурмаланган метаморфнк ва магматик жинсларга мансубднр. Ц. ларга одатда текислангаи тепалик шаклдаги цурилмалар хос. Фаоллашган даврларда ҳарзликлар вужудга келиб бошқа тоғларда учрайди. Цалинлиги бир неча юз метрга етади. Симоб, флюорит, қўрғошин ва бошқа маъдан конлари 3. я. билан боглиқ.

ЭКЛОГИТЭклогит — юқори босимда чуқурликда ҳосил бўладиган метаморфнк т. ж. таркиби деярли пироп-альмандин-гроссуляр ва омфацит (жадеит-диопсидли клинопироксен) дан иборат. Пироксен таркибида (40% гача жадеит компоненти мавж уд) Э. ларнинг гранатли клинопнроксенитларни ажратишида типоморфли белги ҳисобланади. Иккинчи
ҳаражали ва акцессор м-ллар сифатида кианит, энстатит, рутил, корунд,
оливин, санидин, коэсит, поизит, плагиоклаз, амфибол, флогонит, олмос
ва бошқалар қатнашади. Кўпинча Э.
лар иккинчи ҳаражали етакчи м-л,
деб аталади. Уларнинг ички тўзилиши
аллотриоморфли, гранобластли. Кимёвий таркиби буйнча Э. лар габброноритга ухшайди, аммо с. ор. Бўйича фарқ қилади (3,35—4,2 г/см3). Аксарият олимлар Э. ни юқори ҳарорат ва босимда ҳосил бўлган метаморфик т. ж., айримлари эса магматик т. ж.—габбронинг абиассаль фақияси, деб хисоблашади.

Download 0.76 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   239   240   241   242   243   244   245   246   247




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling