Гавай оролларидаги лаваларнинг бир тури -ало

АССОҚИАЦИИ ВУЛКАНО —
Плутонические (ёки) ряды вулканоплутонических формаций (Устиев Е. Н., 1963)— Вулкан ва плутон
жинслар гуруҳи, таркиби, геохимик
хусусиятлари. ёши, маълум ўлка тарихида тўтган ўрни бир хил ёки якин
бўлган вулканик ва плутоник жинслар йиғиндиси Мае., Чотқол ва Қурама тоғларидаги гранитлар (Шайдон,
Чоркесар массивлари) ва шу даврда
ҳосил бўлган нордон вулканик жинслар (липаритлар, игнимбритлар) В.ва п. ж . г. ни ташкил этади (Д олимов, 1965).

АССОҚИАҚИЯ ПОРОДНАЯ —
Тоғ жинслар гуруҳи (Н. Б. Вассоевич
ва И. В. Хворова, 1961) ўзига хос
таркиби, ётиш аломатлари ва чегаралари бир бўлган т. ж йиғиндиси.

АСТЕНОСФЕРА — Астеносфера
(юнон. астэнос — кучеиз)— литосферанинг тагида жойлашган мантиянинг
тахминий юқори қатлами. Бу қатламда пластик оқимларнинг нисбатан кичик босими таъсирида ҳамда секинаста харакатлари натижасида гидростатик мувозанатга олиб келади. Бу
тушунча изостазия ҳодисалари кашфиётидан сўнг, Барелл томонидан
1914 йилда қўлланилган. Шунингдек
Д эна (1873) баъзи бир тоғли ўлкаларда бўладиган харақатларни тушунтириш учун ишлатган. А. ҳакидаги таълимот тўлқин ўзатгич зона мавжудлиги ҳамда юкори мантияда кайишқоқлик ( 1019— 1021 пуаз) ҳажмини ўлчаш учун назарий ҳисоб-китоблар мавжудлиги ҳакидаги маълумотлар билан янада мустаҳкамланди. А. нинг ўртача чуқ. 100—200 км бўлиб, ўрта океан тизмаларида 30—50 км га тенг. Бу маълумотлар эса ер устидаги тик
ва йирик горизонтал тектоник ҳарақатлар манбаъи А. да жойлашган эканлигини исботлаб беради;

АУРИПИГМ ЕНТ — Аурипигмент
(лот. аигит — олтин,буёқ, ранг)— м-л, Кимёвий формуласи.Ромб, сингонияли Қат. 1,5—2. С. о р . 3,49. Анизотроп. Кристаллари майда, калта призма шаклида. Агрегатлари майда донали, кукунсимон,буйраксимон, шингилсимон, шунингдек толасимон, варақсимон ёки устунсимон доналардан иборат уюмлар ҳосил қилади. Ранги сариқ, оч сариқ,
тўқ сариқ. Чизиғининг ранги оч сариқ. Мойсимон, шишасимон, уланиш юзаларида эса садафсимон ва олмоссимон ялтирайди. Қовушқоқлиги 001 юзаси бўйлаб мукаммал, 100 юзаси
бўйлаб номукаммал. Паст ҳароратли
гидротермал жараёнлар натижасида
ҳосил бўлган конларда А.кўпинча
антимонит, марказит, гипс, опал, олтин ва б. м-лар билан бирга учрайди.
Бундан ташҳари, А. вулкан оғизларида, чўкинди темир конларида ҳам
бўлади. А. асосан уч оксидли бўлади.