Гавай оролларидаги лаваларнинг бир тури -ало


Download 0.88 Mb.
bet196/271
Sana06.04.2023
Hajmi0.88 Mb.
#1333285
1   ...   192   193   194   195   196   197   198   199   ...   271
Bog'liq
луғат тўлиқ

СЕРПЕНТИНИЗАҚИЯ - Серпентинланиш дала шпати, бўлмаган, асосан оливиндан иборат ўта асос т. ж . ларида кенг тарқалган жараён. Бу жараёнда ўта асос т. ж. ларидаги
оливин, ромбик ва моноклин, пироксенлар, сувли, магнийлн силиқатлар серпёнтин билан ўрин алмашади. С.
гидротермал жараён 200°—450° С иссиқликда кечади. Агар сув бугларида
ҳарбонат ангидрид қатнашеа, С.
ҳарбонатлашиш ва лиственитланиш
билан ўрин алмашади. Автометаморфик ўта асос интрўзия нчида жойлашган сув таъсирида ва аллометаморфик т. ж. га, одатда ёшроқ, гранитоидлн интрўзияларнинг гидротермал сувлари таъсири натижасида юзага келади. Бу жараён билан асбест конлари бевосита боғлиқдир.

СЕРПЕНТИНИТЫ Серпентинитлар (атама В. Н. Лодочников томонидан киритилган)— ўта асос (аксарият, перидотит т. ж. ларнииг) гидротермал, автометасоматик жараёнлар натижасида ўзгарган маҳсулоти.Таркибида асосан серпентин м-ллари: толали хризотил, варацасимон антигорит, массивли лизардит ва бастит (ромбик пироксен буйича) мавжуд. Бундан ташҳари, бир оз ҳарбонат ва магнетит, баъзан тальк, актинолит, тремолит, брусит, хлорит, амфибол ва кварц учрайди. Колдиц м-л сифатида оливин, ромбик ва моноклин пироксен, роговая обманка, гранат, хромшпинелид ҳам қатнашади. М-л таркибига ҳараб С. лар қуйидаги хилларга бўлинади: хризотилли, хризотил-антигоритлн, антигоритли, лизардитли, хризотиллизарДитли, хризотил-бастнтли
С. ва б. Жан. Фаргона (Аровон, Қиргизота, Абшир, Жайронбел), Рарб.
Ўзбекистон (Томди, Нурота, Султон Увайс) да кенг тарқалган.


СИДЕРИТ Сидерит (юнон. «Сидерос»— темир)— м-л. Кимёвий таркиби — РеСОз. Тригонал сингонияли, сарғищ оқ, кулрангроқ, баъзан қўнғирнамо тусда, шиша каби ялтирайди. Қат. 3,5—4,5. Мўрт. С. ор. 3,9.

  1. гидротермал конларда у анча юқори бўлмаган ҳароратда юзага келади;
    2) С. нинг денгиз цавзалари, курфазки қўлтиқларида ҳосил бўлган ўзиса хос чўкинди конлари ҳам маълум.
    Уларнинг вужудга келиши деигизяинг қирғоқ зоналарига яқин, чуқур
    жойларида кенг тарқалган такрорлувчи шароитлар билан, шунингдек,
    эҳтимолки, кислород етишмайдиган
    шароитда эса органик қолдиқлар
    оқсил моддалари, ҳарбон оксиди ва
    водород сульфиди ҳосил қилиб, парчаланиши билан боглиқдир. Чўкинди
    С. маъданлар баъзан ўзига хос тўзилишига эга. Йирик Керчь
    кони чўкинди маъданларининг бир
    қисми С. дан иборат.



СИЕНИТ — Сиенит (Сиена —
Мисрдаги Сўн шацрининг юнон. номи)— оч қизил, лущти, баъзан кулранг ёки қўнғир; ту лиц кристалланган ишқорий т. ж. М-л таркибига кўра икки турга бўлинади: 1) оддий С;
2) ишқорий дала шпатли С. Биринчи
турдаги С. нинг таркиби қуйидагича:
калий-натрийли дала шпати (анортоклаз, ортоклаз-пертит, микроклинпертит), плагиоклаз (олигоклаз, андезин), ортопироксен (гиперстен, энстатит), клинопироксен (селит, (гитанавгит, ферроавгит, диопсид-авгит), амфибол (оддий роговая обманка, гастингсит, феррогастингсит, баъзан керсутит), биотит (лепидомелан), иккинчи даражали ва акцёссор м-ллар — кварц (0—5%), оливин (О—2 %), магнетит, титаномагнетит, ильменит, апатит, циркон, титанит. Иккинчи турдаги ишцорий дала шпатли (моношпатли) сиенитларнинг таркиби қуйидагича: калий натрийли дала шпати (ортоклазпертит, микроклинпертИт, анортоклаз), клинопироксен (ферроавгит, ферросалит, баъзан
диопсид-геденбергит), амфибол (гастингсит, керсутит, баъзан оддий роговая обманка), биотит; иккинчи даражали ва акцессор минераллар —
плагиоклаз (альбит, жами дала шпатларининг 10% идан ошмайди), кварц (0—5% ), магнетит, апатит, циркон, баъзан титанит, ортопироксен ((гиперстен), флюорит, гранат (меланит). Умуман м-л таркиби ўзгарувчанлиги туфайли яяа бир неча тўрини ажратиш мумкин. Агар С, таркибида ишқорий рангли м-ллар ёки фельдщпатоид учраса, у холда бундай жинслар ишцорий ва фельдшпатоидли С. лар оидасига мансубдир. Таркибида кварц 5% дан кўпрок, бўлса, кварцли С. деб аталади. Плагиоклазнинг мнкдори ортиши билан С. диоритга ва монцонит орцали г'абброга айланади. Раягли м-лларнинг миқдори ошган сари С. меланократ С. га, суигра шонкинитга ўтади, С. ларнинг ташқи куриииши массив, трахитоид ва такситдир. Ички тўзилиши донадор, хил донали ва порфирсимон, кўпинча гипидиоморф донали бўлади. Кимёвий таркиби жиқатидаи С. трахитга ухшайди.



Download 0.88 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   192   193   194   195   196   197   198   199   ...   271




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling