Gazlarning elementar kinetik nazariyasi. Gazlar kinetik nazariyasining bosimga oid tenglamasi molekula erkin yugurish yo

p p₀*exp(- ). (3.14)


Erdan h balandlikda molekulaning potensial energiyasi


E_p mgh. (3.15)


bo`ladi. SHu sababli (3.14) ni quyidagicha ifodalash mumkin:


p p₀*exp(- ). (3.16)


Bu formulani barometrik formula deyiladi, bunda r₀ - yer sathidagi gaz bosimi.
4. MOLEKULA ERKIN YUGURISH YO`LINIG O`RTACHA UZUNLIGI


Gaz molekulalari betartib issiqlik harakati sababli bir — birlari bilan to`qnashib turadilar. Bu to`qnashishlar orasida molekulalar biror yo`lni bosadilar. SHu sababli molekulalarning o`rtacha yugurish yo`li tushunchasi kiritilgan. Uni < > bilan belgilanadi. Hisobga ko`ra < > quyidagiga teng:
< > . (4.1)

bu yerda — molekulaning effektiv diametri, p — hajm birligidagi molekulalar soni.

5.TERMODINAMIKA.
ICHKI ENERGIYa. TERMODINAMIKANING BIRINCHI QONUNI

Jismning ichki energiyasi deb undagi zarrachalarning harakat va o`zaro ta`sir energiyasini hamda jism ichida issiqlik muvozanatini ta`minlovchi nurlanish energiyasini tushunamiz. Termodinamik usulga asosan jism bir holatdan ikkinchi holatga o`tganida ichki energiyasining o`zgarishi jismni bir holatdan ikkinchi holatga o`tkazish uchun berilishi zarur bo`lgan issiqlik va sarflanishi zarur bo`lgan ish yig`indisi bilan o`lchanadi.

Termodinamikaning birinchi qonuni shunday deydi: sistemaga berilgan issiqlik miqdori sistemaning ichki energiyasini o`zgarishiga va sistemaning tashqi jismlar ustida ish bajarishga sarflaydi.
Q U₂-U₁ A, (5.1)


Q — sistemaga berilgan issiqlik miqdori, U₁ va U₂ - sistema ichki energiyasining oldingi va keyingi qiymatlari, A — sistemaning tashqi jismlar ustida bajargan ishi.
Q va A algebraik kattaliklar va ular holat funksiyalari emas. (5.1) dan ko`rinadiki Q ning birligi ish yoki energiya birligidan kelib chiqadi, XBS da issiqlik miqdorining o`lchovi — Joul.
Termodinamikaning 1-qonuni izoxorik protsess uchun:


Q U, (5.2)

ko`rinishda yoziladi. Ya`ni gazga berilgan issiqlik miqdorining hammasi ichki energiyaga aylanadi.

Agar pqconst bo`lsa, u holda hajm V<sub>1</sub> dan V<sub>2</sub> ga o`zgarganda gazning bajargan ishi