Genetika genetika so'zi grekcha genetikos — tug'ilishga taalluqli, aloqador degan so'zdan olingan. Genetika barcha tirik organizmlarga xos bo'lgan xususiyat — irsiyat va o'zgaruvchanlik qonuniyatlarini o'rganuvchi fandir. Irsiyat

MAVZUGA DOIR MASALALAR

1. II qon guruhi bo'yicha geterozigotali ayol qon guruhi IV bo‘ lgan erkak bilan turmush qurganda, ularning bolalarida qon guruhi qanday bo'lishi mumkin?

2. Ota-onalarning har ikkalasining qon guruqhi II, bo'lsa ularning bolalarida II guruhdan boshqa qon guruhi bo'lishi mumkinmi?

3. Tug'uruqxonada 2 ta chaqaloqni almashtirib qo'yishdi. Bitta bolaning ota-onasi qoni I va II guruh, ikkinchisining ota-onasi qoni esa II va IV guruh. Bolalardan birining qoni I guruh, ikkinchisiniki esa IV guruh. Qaysi o 'g 'il bola kimniki ekanligini aniqlang.

4. Odamda yaqindan ko'rish dominant belgi bo'lib, turli darajada namoyon bo'ladi. Bu belgi har xil autosomada joylashgan dominant genlarning komplementar ta’siri natijasidir. Genotipda har ikkala dominant genlar uehrasa yaqindan ko'rishning yuqori darajasi, dominant genlardan faqat bittasi uehrasa belgi o'rta darajada yuzaga chiqadi

Ona yuqori darajada yaqindan ko'radigan, ota esa normal ko'rish qobiliyatiga ega bo'lgan oilada ikki farzand tug'ilgan: biri yuqori darajada, ikkinchisi o'rta darajada yaqindan ko‘radi. Ota-onalar va avlodlar genotipini top.

5. Ba’zan odamlarda qon guruhlarinirig o‘ziga xos holatda nasldan naslga o'tishi kuzatiladi („Bombey fenomeni“). Bunday holatlarda II va III qon guruhlarning yuzaga chiqishi retsessiv epistaz geni tomonidan

bo‘g‘ib qo‘yiladi. Ota I qon guruhli, ona esa II qon guruhli bo'lgan oilada qon guruhi I bo'lgan qiz tug'ilgan, u qon guruhi II bo'lgan yigitga turmushga chiqqan va ularda ikkita qiz tug'ilgan: birinchisi IV, ikkinchisi I qon guruhi ekan. Uchala avlodning genotiplarini „Bombey fenomeni“ni hisobga olgan holda aniqlang.

6. Odam bo'yi uzunligi bir necha juft allelmas genlar tomonidan nazorat qilinadi, bu genlar polimeriya tipida o'zaro munosabatda bo'ladilar. Agar uch juft polimer genlarning hammasi retsessiv holatda genotipda uchrasa, bo'y uzunligi 150 sm, hamma genlar dominant holatda bo'lsa, 180 sm atrofida bo'ladi. Uchala ju ft genlar bo'yicha geterozigotali bo'lgan odam bo'yinning uzunligini aniqlang.

7. Odam terisining pigmentatsiyasi uchta allelmas dominant genlar tomonidan belgilanadi. Dominant genlar genotipda qancha ko'p uchrasa teri rangi shuncha qora bo'ladi. Negrlarda genotip A₁ A₁ A₂ A₂ A₃ A_3, oq tanlilarda esa a₁ a₁ a₂ a₂ a₃ a_3, bo'ladi. Negr va oq tanlilar avlodi mulatlar deyiladi. Agar ikkita mulatning nikohidan oq tanli bola tug'ilgan bo'lsa, hamma oila a’ zolarining genotipini aniqlang