Geoekologiya asoslari va tabiatdan foydalanish

Ekologik tizim (ekotizim) 
– ekologik xavfsizlikni ta’minlash 
maqsadida o‘ziga xos ravishda modda va energiya almashinuvi 
kechadigan organizmlarning yashash muhiti bo‘yicha qismlarga 
ajratilgan va ierarxik joylashtirilgan makon.
Ekologik inqiroz – ekotizimlarda modda va energiya almashu-
vining tubdan buzilishi natijasida tabiiy va ijtimoiy muhitning 
falokatli holati.
Ekologik xavfsizlik  – ekotizimlarni organizmlarning hayotiy za-
rur ehtiyojlariga javob bera oladigan darajasi.
Geografik tizim (geotizim) – jamiyat va tabiat munosabatlarini 
optimallashtirish maqsadida o‘ziga xos ravishda jamiyat va tabiat 
munosabatlari kechadigan va ierarxik joylashtirilgan muhit qismlari.
Jamiyat – insonlarning ma’lum bir hududda tarixan qaror 
topgan guruhi yoki uyushmasi.
Jamiyatning tabiatga nisbatan munosabat shakli – muayyan 
davrdagi kishilarning atrof tabiiy muhitga uzviy bog‘langan hayot 
tarzi.
Jamiyatning tabiatga nisbatan oddiy munosabat shakli – ekologik 
tizimni buzmaydigan kishilarning soddalashtirilgan hayot tarzi.
Jamiyatning tabiatga nisbatan oddiy-iqtisodiy munosabat 
shakli – ekologik tizimlarning kam va kichik hududlarda buzilishiga 
olib keladigan kishilarning hayot tarzi.
Jamiyatning tabiatga nisbatan iqtisodiy munosabat shakli 
– 
iqtisodiy madaniylashgan kishilarning o‘z moddiy va ma’naviy 
ehtiyojlarini qondirish uchungina, atrof tabiatni iste’molchilik 
psixologiyasi pozitsiyasidan turib foydalanishi natijasida, atrof tabiiy 

---

115
muhitning ifloslanishi, tabiiy resurs 
larning kamayishi va tabiiy 
tizimlarining o‘zgarishiga olib kelgan hayot tarzi.
Jamiyatning tabiatga nisbatan iqtisodiy-ekologik munosabat 
shakli 
– 
mavjud ekologik tizimlarni saqlab qolish darajasidagi 
kishilarning hayot tarzi.