Geog 1 (38-янги). p65

Ichki suvlari. Yerusti suvlari uchta okean havzalariga va
qisman berk havzaga bo‘linadi. Asosiy daryo va ko‘llari Atlan-
tika, Shimoliy Muz okeani va Tinch okean havzasiga tegishli.
Materikning eng yirik daryosi Missisiði (hindular tilida
„katta daryo“)dir. Missisiði daryosining o‘rta qismida o‘zidan
uzun bo‘lgan Missuri („loyqa daryo“) irmog‘i kelib quyiladi.

---

103
Missisiði deltasi har yili Meksika qo‘ltig‘i tomon 100 m o‘sib
boradi. Daryo qor-yomg‘ir suvidan to‘yinadi. Avliyo Lavrentiy
daryosi quyi oqimida uzun va keng estuariy (lot. daryoning suv
bosgan quyi qismi) hosil qiladi. Rio-Grande daryosi Kordilyera
tog‘laridan boshlanib, Meksika qo‘ltig‘iga quyiladi.
Materik ko‘llari, asosan, qadimgi muz hosil qilgan chuqur-
liklarda paydo bo‘lgan. Beshta ko‘l, ya’ni Yuqori, Guron, Mi-
chigan, Eri, Ontario ko‘llari Buyuk ko‘llar deb ataladi. Ular
kattaligiga ko‘ra, shu tartibda bir-biriga kaskad bo‘lib tutashgan.
Faqat Eri va Ontario ko‘llari oralig‘ida millionlab sayyohlarni
o‘ziga jalb qiladigan mashhur Niagara sharsharasi (balandligi
48 m) bor. Unga GES qurilgan.
Shimoliy Muz okeaniga quyiladigan daryolardan eng yirigi
Makkenzi daryosidir.
Havzada eng yirik Katta Ayiq va Vinniðeg ko‘llari joy-
lashgan. Tinch okean havzasidagi daryolarga Yukon, Kolo-
rado, Freyzer, Kolumbiya kabi qisqa va sersuv, vodiylari tor
va chuqur, suv oqimi shovqinli daryolar xos. Kolorado daryo-
sining Katta Kanyon darasi dunyoga mashhurdir.
Shimoliy Amerikaning berk havzasiga Katta Havza tog‘ligi
tegishli bo‘lib, unda Katta Sho‘r ko‘l bor. Uning maydoni
iqlimiga bog‘liq holda yildan yilga o‘zgarib turadi.
Grenlandiya, Kanada-Arktika arxiðelagi, Kordilyera tog‘la-
ridagi muzlar egallagan maydon 2,2 mln kv km dan oshadi.
Alyaskadagi Xabbort tog‘-vodiy muzligining uzunligi 145 km ga
boradi. Bu Yer sharidagi eng uzun muzlikdir.