Geografik axborot tizimlari

37-rasm. Yo'l qatlami 

---

53 
 
38-rasm. Atribut jadvaliga
ma'lumotlar kiritish
Xaritada obyekt va satr biroz yoritilgan bo'ladi (37-rasm). 
Ko'chani nomlash bo'limiga o'tiladi va tahrir qilish yakunlanadi.
7. Ish natijasida xaritada ko'cha o'q chizig'i ko'rinmasligi kerak, 
biroq ko'cha nomlari yozilishi lozim. Buning uchun qatlam sozlamasiga 
kiring (>Properties o'q chizig'i qatlami bo'ylab sichqonchaning o'ng 
tugmasini bosing), keyin Labels ilovasini va yozuvlar sozlamasini 39-
rasmdagi kabi o'rnating. Keyin Symbology ilovasi ochiladi va shaffof 
rang chizig'i o'rnatiladi, ular yashirin bo'lganligi uchun faqat yozuvlarni 
qoldiring.
39-rasm. Shriftlarni tahrirlash
oynasi
8. O'simliklar qatlami uchun obyektlarning ikkita tipi yaratiladi: 
daraxtzorlar va maysazorlar. Dastlab atributlar jadvalidagi «type» nomli 

---

54 
matnli maydonni yarating. Keyin obyektlar raqamlanadi, o'simliklar 
tiplari uchun shartli belgilar type maydoni belgilanadi. Masalan, 
maysazor uchun - grass, daraxtlar uchun - wood belgilanadi.
Endi boshqa tasvirlar sozlanadi. «Symbology» ilovasida o'simlik 
qatlami xususiyati Categories > Uniqie values tanlanadi. Value Field 
satrida maydon belgilanadi, ishlatiladigan sinf ajratiladi (bunday holatda 
- «type»). Add Values ni bosing va «grass» tipidagi qiymatlarni tanlang. 
Sinf nomidan chapdagi Symbol ni ustiga ikki marta bosing va maysani 
aks ettirish uchun rang gammasini tanlang. Daraxtzorlar uchun yana 
bitta sinfni qo'shing, OK tugmasini bosing.
9. 8-punktda keltirilgan harakatlarni takrorlang, ichki qatlam 
«bino», qavatida «yashash o'rni», «fakul'tet» uchun sinflar yaratiladi va 
sozlash jarayoni bajariladi. Xuddi shunday «yo'l» qatlamida ham ishlar 
(«avtomobil» «piyodalar o'tish joyi» sinflari) amalga oshiriladi.
10. Binolar uchun atrubitlarni kiritish kerak. Manzil uchun atribut 
qatlamining tekst bo'limini jadvalda yarating va kataklarni to'ldiring. 
Xaritada bino manzilini yozing: sozlamada (labels) yozuvlarni yoqing, 
qayd qilish uchun xudud manzilini tanlanadi, bu 39-rasmdagi kabi 
ko'rsatilgan.
11. Xaritani komponovkasi ishlab chiqiladi, u kompyuter 
xotirasida rastr shaklida saqlanadi.
Adabiyotlar
1. Прозорова Г. В. Основы создания и использования электронных 
карт в программных продуктах семейства ArcGIS, Тюмень 
ТюмГНГУ 2012 
2. Michael Law. Getting to Know Arcgis Desktop. Esri Press- 2018. 
768 / 856 p. 
3. Eric Pimpler. Spatial Analytics with ArcGIS. Packt Publishing 
Limited 2017. 290 / 285 p.
4. 
https://desktop.arcgis.com/ru/arcmap/10.3/main/get-started/arcgis-
tutorials.htm