Геология фанлари университети бўлакли жинслар(псаммитлар, алевритлар, пелитлар) Маърузачи

ФЛЮВИОГЛЯЦИАЛ ҚУМЛАР (қумтошлар) – морена ётқизиқларининг ювилиши натижасида ҳосил бўлади. Аллювиал ва музлик ётқизиқларининг оралиқ турларини ҳосил қилади. Таркибида йирик бўлакли материалларнинг иштирок этиши холлари (гравия ва майда галькалар) ва юзасида диагонал қатламланиш излари кузатилади.
ЭОЛ ҚУМЛАРИ (қумтошлар) – чўл ва ярим чўл зоналар учун характерли. Яхши сараланганлиги, силлиқланганлиги ва юзасининг полировка қилинганлиги билан ажралиб туради. Диагонал қатламланиш кузатилади, органик қолдиқлар учрамайди.
2. Қумли жинсларнинг генезиси
11
UNIVERSITY OF GEOLOGICAL SCIENCES
АРКОЗА ГРАУВАККА
ГРАУВАКЛАР – мураккаб таркибли қумли жинслар. Таркиби тоғ жинси бўлакларидан, кварц доналаридан, дала шпати, слюдалар, хлоритлардан ташкил топган. Одатда кучсиз силлиқланган бўлади.
АРКОЗЛАР – таркибида дала шпати миқдорининг кўплиги билан фарқ қилади (>25%). Ташқи кўриниши гранитлари эслатади. Бўлаклари ёмон сараланганлиги ва сурқирралиги билан фарқ қилади. Улар асосан нордон тоғ жинсларининг нураш маҳсулотлари ҳисобланади.
2. Қумли жинслар
10
UNIVERSITY OF GEOLOGICAL SCIENCES
АЛЕВРИТЛИ ЖИНСЛАР
АЛЕВРИТЛИ ЖИНСЛАР: гиллардан, лёсслардан, алевролитлардан ва алевролитли сланейлардан ташкил топган.
Минералогик таркиби бўйича қумтошлар билан бир хил, характерли фарқ қилувчи белгилари: таркибида тоғ жинси бўлаклари ва граувакли алевролитларнинг мавжуд эмаслигидир.
ТЕКСТУРАСИ: яхлит ва юпқа қатламли (горизонтал қатламли, қия ва тшлқинсимон қатламли).
СТРУКТУРАСИ: алевропелитли.
12
UNIVERSITY OF GEOLOGICAL SCIENCES
Табиатда қуйидаги жинслар кенг тарқалган:
1. АРАЛАШ ТАРКИБЛИ
а. Қум-галечник-валунли ва бошқа
б. Қум-алевролит-гилли ва бошқа
2. ЎТИШ ТАРКИБЛИ
а. Карбонат-бўлакли
б. Кўмир бўлакли
4.АРАЛАШ ВА ЎТИШ ТАРКИБЛИ БЎЛАКЛИ ЖИНСЛАР