Геология ва геоинформацион тизимлар факультети мавзу: Геокимёвий тадқиқоқт усуллари. Тошкент

Излаш масштаблари	Масофа (метрда)
	профиллар оралиғида	намуналар оралиғида
1 : 50 000	500	50
1 : 25 000	250	20
1:10000	100	10

Yaxshi ochilgan joylardagi geokimyoviy izlashda namunalash to‘ri 1-jadval
Birlamchi oreollar buyicha mufassal litogeokimyoviy syomka 1:10000 va undan yirikroq masshtablarda ma’dan namoyoni aniqlangan uchastkalarda yer yuzasidagi oreollarni chegaralash, shuningdek ularni mumkin qadar chuqurlikga o‘rganish maqsadida amalga oshiriladi.
Qidirish-ekspluatatsion litogeokimyoviy syomka konlar qidirishi va ularni o‘zlashtirish jarayonida qanotlardagi va chuqur gorizontlardagi yashirin ma’dan tanalarini izlash maqsadlarida amalga oshirilib, tog‘ inshootlari va burg‘i quduqlarini namunalashga asoslanadi.
Tog‘ inshootlarida va tabiiy ochilmalardan namuna bir xil intervallardan (0,5-2 metr) 5-10 ta tog‘ jinslari bo‘laklarini (3-4 sm) nuqtali sindirish yo‘li bilan chiziq bo‘yicha olinadi. Oddiy va monomineral namunalarning og‘irligi 150-300 gramm. Burg‘i quduqlaridan namunalar kern yoki shlamdan olinadi.

Geokimyoviy oreollar

• Foydali kazilmalarning mineral va geokimyoviy oreollari uning hosil bulishi davrida yoki yemirilishi va maydalanishi natijasida yirik bo‘laklar, mayda zarrachalar yoki aloxida kimyoviy elementlarning konsentrlashgan eritmalari shaklida xosil buladi. Bunday oreollar ikkita genetik guruxlarga bulinadi: birlamchi (gipogen) va ikkilamchi (gipergen).

Birlamchi geokimyoviy oreollar

Birlamchi oreollar foydali kazilmalar bilan bir vaktda xosil bo‘ladi, ularni singenetik tarkalish oreollari deb xam atashadi. Gipogen oreollar ma’danli eritmalarning diffuzion va infiltratsiya xarakatlari natijasida uning yonginasida xosil bo‘ladi va bu oreollarning konsentratsiyasi ruda tanasiga yakinlashgan sari kuyuklasha boradi. Bu tarkalish oreolining kattaliga bir necha yuz metrgacha boradi va chukurlikda yotgan kazilma boyliklarni kidirishda axamiyati katta buladi.