Gеologiya va minerologiya asoslari ” fanidan o’quv- uslubiy majmua bakalavriat yо`nalishlari: barcha ta’lim yо`nalishlari uchun urganch-2012 Mundarija

Тог жинслари хақида тушунча: откинди,чўкинди ва метоморфик (ўзгарган) жинслар, минераллар (бирламчи,иккиламчи)хақида тушунчалар ва уларни табиатда учраш шакллари
Тоғ жинслари уч хил бўлади. 1-отқинди, 2-чўкинди, 3-метоморфик. Бу жинслар ўзининг ҳосил бўлиши билан фарқ қилади. Уларнинг ҳоссалари келиб чиқиши ва ҳосил бўлиш таркиби, ҳар хил. Тоғ жинслари минералларнинг табиий бирикишидан ҳосил бўлиб, минераллар бирламчи ва иккиламчи бўлишлари мумкин.


Кристаларнинг чекловчи (томонлари,кирралари ва чўққилари)уни симметрия (уклари, текисликлари, маркази) элементларини ўрганиш, кристалларни сингониялари :моноклин, триклин, ромбик, тетрогонал, гексогонал ва куб
Минерал ва тоғ жинслар физик ҳолатига қараб, суюқ, қаттиқ ва газ ҳолатда учрайди. Қаттиқ минераллар кристал ва амор ҳолда бўлиши мумкин. Ҳар бир минерал ўзининг кристаллик формаларига эга. Бу формалар триклин, моноклин-призматик, ромбик, тригонал, гексаганал, тетрогонал-квадрат ва куб синвонияларига эга бўлади. Ҳар бир кристалнинг чекловчи томонлари симетрияси учлари ва қирраларига эга.


Минералларнинг физик хоссалари: ранги, каттиқлиги, синими, ялтироқлиги, магнитлиги, чизиги ва бошқаларни ўрганиш асосий жинс ҳосил қилувчи минералларни аниқлаш ўрганиш
Табиатда учрайдиган минераллар ўзининг физик хоссалари: ранги, каттиқлиги, синими, ялтироқлиги, магнитлиги, чизиги ва бошқаларга эга. Бу ҳоссалари минералларни ўрганишда, ажратишда катта аҳамиятга эга.


Отқинди тоғ жинсларини таърифлаш (ички ва ташқи тузилишлари кристалларни жинслиги донодорлиги бўлакланиш ва бошқалар). Чўкинди тоғ жинсларини ёзиш: бўлаклилар, зарралилари (конгламерат, қумтош, шағал, гил) химик йўл билан ҳосил бўлган (охактошлар, темирлар, тузлар ва бошқалар ва органик жинслар чиғаноқлар, торф, кўмир, бўр ва бошкалар)
Тоғ жинслари ҳосил бўлишига қараб уч хил формада бўлади. Шундан чўкинди жинслар тупроқ ҳосил бўлишида асосий аҳамиятга эга. Ер юзасининг 75% шу жинслардан иборат. Бу жинслар кимёвий, биологик йўллар билан, физик нураш натижасида ҳосил бўлди. Улар минерал ва органик турларига бўлинади.