Geometrik optika qonunlari

5-masala
O‘quvchi kitobni ko‘zdan 20 cm masofada ushlab o‘qishga o‘rganib qolgan. O‘quvchi kitobni eng yaqin ko‘rish masofasida ushlab o‘qishi uchun u taqish kerak bo‘lgan ko‘zoynakning optik kuchi qanday bo‘lishi kerak?

Berilgan: d=20 cm
Topish kerak: D_ko‘zoy.=?
Yechish:O‘quvchi ko‘zoynak taqib, kitobni ko‘zidan d₀ =25 cmmasofada tutgan holda o‘qiydi. Shuning uchun
(1)
(1) sistemadan
(2)
masofada joylashgan predmetdan kelayotgan nurlar bunday linzadan o‘tib, shunday yo‘naladiki, xuddi ko‘zdan masofada turgan nuqtalardan kelayotgandek bo‘ladi.
Javob:D_ko‘zoy.=-1 dptr.

6-masala
Ob’ektiv va okulyarining fokus masofalari mos ravishda ob’ektiv linzasidan okulyar linzasigacha masofa bo‘lgan mikroskopning kattalashtirishi qanday?
Berilgan: , ,
Topish kerak:
Yechish: Zo‘riqmagan ko‘z uchun mikroskopning kattalashtirishi:

Bu yerda tubus uzunligi bo‘lib, orqali aniqlanadi. Demak,

Agar oxirgi tasvir d₀ masofadan ko‘rinayotgan bo‘lsa, u holda

Javob: k=120.
7-masala
Galiley trubasi obyektivining fokus masofasi okulyariniki . Trubadagi linzalarni ikkita musbat linzalar bilan almashtirilganda, kattalashtirishi Galiley trubasidagi kabi bo‘lgan Kepler trubasi hosil bo‘ladi. Ikkita yig‘uvchi linzalarning fokus masofalari aniqlansin.
Berilgan: ,
Topish kerak:
Yechish: Galiley trubasining uzunligi , uning kattalashtirishi .
Masala shartiga ko‘ra, Kepler trubasi xuddi shunday uzunlikka va xuddi shunday kattalashtirishga ega bo‘lishi kerak. Demak,
va
Javob: F₃=36 cm va F₄=4 cm.