Геосинклинал формациянинг турлари


Download 88 Kb.
bet3/6
Sana24.01.2023
Hajmi88 Kb.
#1115092
1   2   3   4   5   6
Bog'liq
1403782132 47124

Карбонат формацияси
Бу формация кўпчилик бурмачан геосинклинал қурилмалар тузилишида иштирок этади. Асосан оҳактош ҳамда доломит қатламчаларидан иборат. Уларнинг ранги оқ, тўқ кулранг, қора кўпчилик oҳaктош массив, қат-қат эмас, айримлари яққол қатламли тузилш эга. Уларда айрим ҳолларда кремнийли жинс ва мергел қатламчаси учрайди.
Карбонат формациясининг қалинлиги катта, юзлаб айрим ҳолларда бир неча минг метргача етади. Масалан, Ђарбий Тянь-шань қуйи кўмир оҳактошларининг қалинлиги 3500 м, юқори девон оҳактошининг қалинлиги 4500 м. Карбонат формациясида кўпинча рифлар ажралади. Бу формация гилли ва кремнийли формация билан бирга учрайди.

Қатлам фосфоритли формация
Айрим геосинклинал вилоятларда саноат аҳамиятли фосфорит уюмлари учрайди. Булар карбонат ва кремнийли тоғ жинсларида кўпроқ учрайди. Фосфатлар денгиз сувларига бир тўқимали планктон жониворларининг чиришидан тушади. Денгизнинг чуқур қисмида углекислота кўп. Улар кўплаб фосфатларни эритади. Денгизнинг шельф қисмида углекислотанинг ортиқча қисми ажралиб чикиб кальций фосфати чўкиндига тушади. Фосфатнинг максимал қисми шельф денгизининг ўрта қисмида чўкади. Энг кўп фосфат йиғилиши 50-80 м чуқурликда бўлади.
Геосинклинал фосфоритлар кучли метоморфлашган, айрим ҳолларда кристалик апатит қатламига ўтади. Улар кўпинча уранга бой.

Риф формацияси
Риф ҳосил қилувчи жониворлар ва рифлар ернинг ривожланиш билан ўзгаради. Палеозойда қари риф ҳосил қилувчи жониворлар археоциатлар. Улар сув ўтлари билан кембрий рифларини ҳосил қиладилар.
Рифларнинг баландлиги катта бўлиши мумкин. Масалан ҳозирги коралли ороллар чуқурликдан бир неча минг метр кўтарилади.
Рифлар турли ёшларда ва географик вилоятларда маълум. Улар илиқ иқлимли карбонат чўкиндилари йиғилган даврда геосинклиналлар учун хос. Рифлар платформа областларида ҳам маълум, аммо уларнинг қалинлиги кичик.

Флиш формацияси
Флиш катта қалинликдаги денгиз чўкиндиси бўлиб, учдан кам бўлмаган литологик қатламларнинг қайтарилишидан иборат. Чўкиндининг зарралари юқорига қкараб камаяди.
Алпий геосинклиналининг палеоген ва бўр ётқизиқларида флиш қатлами кенг тарқалган.
Флиш қалин қатлами учун ритмлиликдан ташқари катта қалинлик ва қумли-алевритли материалнинг полимиктли таркиби хос.
Флиш қатламларининг яна бир хусусиятларидан бири органик қолдиқларининг йўқлигидир.
Флиш ётқизиқларида қазилма бойликлар кам. Баъзан уларни са-ноатга хомашё сифатида ишлаб чиқилади. Айрим ҳолларда флиш ётқи-зиқлари нефтгазли.


Download 88 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling