Geotexnologiya / геотехнология шукуров Ш. Р., Зунунов А. Ч., Азизов Л. Ш., Мусаев Г. М

2-rasm. Oksidlangan ma’danli zonalarning yer yuzasida joylashuv 
xususiyatlari (a,b) va ularning limonit, gyotit-gidrogyotit hamda mis 
oksidlari bilan ifodalanishi (v) 
a) k-5 (int. 176 m) b) k-5 (int. 178 m) v) namuna P-55  
3-rasm. Brekchiyalanish zonasidagi kvarslashgan jinslar, gyotit va 
gidrogyotitlar bilan sementlashgan 
a) namuna P-49 b) v)
4-rasm. Yarozit-gidroslyudali assotsiatsiyaning o’ziga xos ko’rinishi (a); 
yarozit bo’yicha rivojlangan gidrogyotitning tomirli-oqmasimon hosilalari 
(b); tuproqsimon massa ko’rinishdagi yarozitning (sarg’ish dog’li) 
gyotitga o’zgarishi (v) 
a) namuna P-37
 
b) anshlif P-29

v) anshlif P-29
 
 
5-rasm. Oksidlangan ma’danlarda oltinning temir gidroksidlari bilan 
assotsiatsiyasi (PR-123-1) 
a) b) v) 

---

Горный вестник Узбекистана № 3 (94) 2023 
 
ГЕОЛОГИЯ 
33 
Shuningdek, oltinning miqdori oksid-gidrooksidli zonada yuqori 
bo‟lishi, uning nurash zonasining yuqori qismlaridan pastga tamon qayta 
yotqizilishi bilan bog‟liq. Sulfat-gidroslyudali zonadagi (oksidlanish 
zonasining pastki qismi) oltin miqdori ko‟pincha, uning birlamchi 
ma‟danlardagi miqdorini qayd etadi. 
Ushbu mineral assotsiatsiyalarning zonal tarqalishi tog‟ jinslari va 
ma‟danlarning oksidlanish va nurash jarayonining evolyusiyasi bilan 
bog‟liq. Gipergen suvli eritmalarning pastga siljishi natijasida 
ma‟danlardagi sulfidli minerallar parchalanib ajralmalar hosil qiladi. 
Shunday qilib, eritmalar kislotali xususiyatga ega bo‟lib, erigan 
moddalarning migratsiyasini osonlashtiradi, bu esa oksidlanish 
zonasining sof oltin bilan boyishiga olib keladi. 
Ikkilamchi temir minerallari sulfidlar va boshqa temir tarkibli jins hosil 
qiluvchi minerallar bilan o‟rin almashish orqali hosil bo‟ladi. Ular sulfidli 
minerallar donalari o‟rnida ham, burdalangan zonalardagi darzlarda ham 
joylashgan. So‟nggi ma‟dan shakllanishi yer yuzasi eritmalarining 
infiltratsiyasi va nuragan jinslar massasi bo‟ylab aylanishi jarayonida 
hosil bo‟ladi. Ushbu eritmalar ma‟danli komponentlarni oksidlanishga 
uchragan minerallardan yuvib chiqadi va yuzadan turli chuqurliklarga 
o‟tib, ma‟danli birikmalar, shu jumladan oltinning miqdori yuqori bo‟lgan 
ikkilamchi minerallar to‟plamlarini hosil qiladi.
Peschanoe konidagi turli genezisdagi (metamorfik, gidrotermal va 
gipergan) assotsiatsiyalar va ma‟dan hosil bo‟lish jarayonlarining mineral 
paragenezislar sxemasi 1-jadvalda keltirilgan. Olingan mineralogik 
tadqiqotlar natijalari ushbu jarayonlarning har biri o‟ziga xos minerallar 
majmuasi, ularning namoyon bo‟lish va joylashuv xususiyatlari bilan farq 
qilishini ko‟rsatadi. Ushbu ma‟lumotlar qidiruv me‟zonlari sifatida 
qo‟llanilishi mumkin.
Xulosa. Auminza tog‟lari Peschanoe konidagi oksidlangan ma‟danli 
minerallashuvi tadqiqot maydonining yuza qismida joylashgan bo‟lib, u 
kuchli burdalangan va temirlashgan zonalardagi brekchiyalashgan kvars
-tomirli hosilalari bilan tavsiflanadi. Tarkibida asosan gidrogyotit, limonit, 
yarozit va kamroq malaxit, skorodit uchraydi.
Oksidlangan ma‟danlashuv makonda ketma-ket joylashgan oltin-
yarozit-gidroslyudali va oltin-gyotit-gidrogyotit assotsiatsiyalardan tashkil 
topgan. Ushbu assotsiatsiyalarda oltin mayda donali, o‟lchami asosan 2-
4 dan 15-20 mikrongacha shaklsiz ko‟rinishda bo‟lib, uning asllik 
darajalari keng ko‟rsatkichlarda o‟zgarib turadi (615 - 996).