Gidroenergetik qurilmalar elektr qismi, rele himoyasi va avtomatikasi

 
e) Ikki fazali bitta releli sxema. Sxema A va C fazalarga oʻrnatilgan ikkita 
tok transformatori va ularning ikkilamchi chulg’amidan oʻtuvchi toklarning 
ayirmasiga ulangan bitta tok relesi KA1 yordamida yig’iladi. Quyida keltirilgan 
sxemaning tok zanjirida reledan oʻtayotgan toklarning yoʻnalishlari koʻrsatilgan. 
Bu sxema neytral nuqtasi yerga ulanmagan tarmoqlarda fazalararo qisqa 
tutashuvlardan himoya qilish uchun ishlatiladi.

---

160 
6.8-rasm. Toklar ayirmasiga ulangan releli sxema 
Sxemaning 
koeffitsiyenti 
K
sx
qisqa 
tutashuvning 
turiga 
bog’liq. 
Chulg’amlari yulduz – uchburchak usulida ulangan transformatorlardan keyin 
boʻladigan ikki fazali qisqa tutashuvlarni sxema sezmasligi mumkin. Sxema arzon 
va sodda boʻlganligi uchun keng qoʻllaniladi. 
 
6.2. Tokli kesim. Tokli kesim oʻrnatmalarini tanlash. Tokli kesim sxemalari 
Tokli kesim – bu maksimal turdagi tezkor tokli himoya hisoblanib, 
tanlovchanlikka ishlash zonasini cheklash orqali erishiladi.
Bir tomonlama ta’minlanuvchi tarmoqlarda tokli kesim himoyalanayotgan 
qismning manba tomonida oʻrnatiladi. 
Qisqa tutashuv toklari manbadan shikastlanish joyigacha boʻlgan masofaga 
bog’liq holda tokli kesimning ishlash tokini shunday tanlash mumkinki, bunda 
kesimning ishlash hududida faqat nazorat qilinayotgan uskuna kiradi. Tokli 
kesimning (6.9 – rasmdagi TK1) ishlash toki qoʻshni tutashmalarda boʻlishi 
mumkin boʻlgan eng katta qisqa tutashuv tokidan ya’ni L
2
tarmoqdagi qisqa 
tutashuv tokidan katta boʻlishi kerak. Chunki L
2
tarmoqning boshidagi qisqa 
tutashuv toki L1 tarmoqning oxiridagi qisqa tutashuv tokiga deyarli teng, 
oʻrnatmalarni tanlashda odatda B podstansiyadagi qisqa tutashuv toklarini 
hisoblashadi (tarmoqlar chegarasidagi K1 nuqtadagi qisqa tutashuv). 

---

161 
Ushbu holatda tokli kesimning ishlash toki quyidagicha yozilishi mumkin: 
(3)
ish.
. max(K1)
TK
q t
I
I
, 
(6.8) 
bu yerda 
(3)
. max(K1)
q t
I
- energetika tizimining maksimal ish holati vaqtidagi K1 
nuqtadagi qisqa tutashuv tokining haqiqiy qiymati.