Gidroliz va amfoterlikning analizdagi ahamiyati

I bob. Tuzlar gidrolizi haqida tushuncha

1. 
   Gidrolizning ahamiyati
   

Kimyoda tuzlar gidrolizi muhim ahamiyatga eta. Chunki ko’p eritmalarning rN qiymati ularning gidrolizi bilan belgilanadi. Bunday tuzlarning chuktiruvchi sifatida foydalanish: to’g’ri kelganda, ularning keragidan ortiqcha qo’shilgan miqdori eritmaning rN iga va chukishning oxiriga borish bormasligiga ta‘sir ko’rsatadi.
Gidroliz deb erigan tuz ionlarining suv ionlari N va ON bilan o’zaro ta‘sirida aytiladi. Gidroliz uch xil buladi:
1) Kuchli asos va kuchsiz kislotadan xosil bulgan tuzlar gidrolizi. K SN ga o’tish tuzlar suvda eriganda K⁺ va CN^- ionlari suvning N⁺ va ON^- ionlari bilan tuqnashib juda oz dissotsiyalanuvchi tsianid kislotasini HCN (K=7,2 10^-10) hosil qiladi.
Tuz ionlarining suv bilan ta’sirlashib kuchsiz elektrolit hosil qilish jarayoni tuzlar gidrolizi deyiladi. Barcha tuzlarni ularni hosil qilgan asos va kislotaning kuchiga qarab to’rtga bo’lish mumkin.
1. Kuchli asos va kuchli kislotalardan hosil bo’lgan tuzlar gidrolizga uchramaydi, ya’ni ularning ionlari suv bilan ta’sirlashib kuchsiz elektrolitlar hosil qilmaydi.
2. Kuchsiz asos va kuchli kislotadan hosil bo’lgan tuzlar kation bo’yicha gidrolizlanadi, eritma muhiti kislotali bo’ladi. Agar kuchsiz asos bir kislotali bo’lsa, gidroliz reaksiyasi bir bosqichdan iborat bo’lib, bunda kuchsiz asos va kuchli kislota hosil bo’ladi.
NH₄Cl + H₂O = NH₄OH + HCl
NH₄⁺  + Cl^-  + H₂O = NH₄OH + H⁺  + Cl^-
NH₄⁺ + H₂O = NH₄OH + H⁺ ; muhit kislotali, pH < 7.
Agar kuchsiz asos ko’p kislotali bo’lsa, gidroliz bosqichli bo’ladi. 1-bosqichda asosli tuz va kuchli kislota hosil bo’ladi.
1-bosqich: AlCl ₃ + H₂O = AlOHCl₂ + HCl