Гипертония касаллиги

ГИПЕРТОНИЯ КАСАЛЛИГИ

• Артериал босим нима?
• Артериал гипертония нима?
• Касаллик кечишининг асоратлари:
• Гипертоник криз
• Транзитор ишемик атака
• Артериал гипертониянинг ҳавф омиллари ва оқибатлари
• Индивидуал ҳавф омилларини қандай баҳолаш мумкин?
• Артериал босимни қандай тўғри ўлчанади?
• Пациент кундалигини қандай юргазилади?

• Артериал гипертония ҳақида нима билиш керак?

Артериал Босим Даражасининг таснифи рациональные тавсиялар АБ профилактикаси, Диагностикаси ва даволаш бўйича, 2002)

• Артериал босим

• Систолик АБ
• (мм сим. уст.)

• Диастолик АБ (мм рт.ст.)

• Нормал

• < 130

• < 85

• Юқори нормал

• 130-139

• 85-89

• гипертониянинг I даражаси (юмшоқ)

• 140-159

• 90-99

• Гипертониянинг II даражаси (ўрта даража)

• 160-179

• 100-109

• гипертониянинг III даражаси (оғир)

• 180

• 110

•  

Артериал босим даражаси 140/90 мм сим. ст. ва юқори бўлиши кекса ёшдагилар учун юқори ҳисобланади

АБ кўтарилганда бўладиган энг кўп шикоятлар

• ЭНСА СОҲАСИДАГИ ПУЛЬСАЦИЯЛОВЧИ ХАРАКТЕРДАГИ БОШ ОҒРИҚЛАР
•  ЭРТАЛАБ УЙҚУДАН ТУРГАНДА БЎЛАДИГАН
•  ЭМОЦИОНАЛ ЗЎРИҚИШ БИЛАН БОҒЛИҚ
•  ИШ КУНИНИНГ ОХИРИДА КУЧАЯДИГАН
• Бош айланиши
• Кўз олди қоронғилашиши
• Ёмон уйқу
• Қизиққонлик
• Кўришнинг бузилиши
• Юрак соҳасидаги оғриқлар

• Необходимо измерять давление даже при хорошем самочувствии!
• Не измеряя АД невозможно определить заболевание!

• Эслаб қолинг!
• Фақат ўз аҳволингизга ишониб қолманг!
• АБ кўтарилиши ҳар доим ҳам аҳволнинг ёмонлашуви билан кечмайди!

Гипертоник криз – бу ҳавфли асоратлар ва ўзини ёмон ҳис қилиш билан кечадиган артериал босимни бирдан юқори кўтарилиши

• Эслаб қолинг!
• Гипертоник криз
• ҳар доим шошилинч ёрдамни тақозо этади!

• нервно-психик ёки физик зўриқишлар
• об-ҳаво ўзгариши, метеорологик ўзгаришлар («магнит бўронлар»)
• чекиш, айниқса кўп
• артериал босимни тушириб юборувчи баъзи дориларни бирдан тўхтатиш
• алкоголли ичимликларни ичиш ётишга кўп овқат ейиш, айниқса шўр
• артериал босимни оширишга мойил бўлган озиқ-овқатлар ва ичимликларни истеъмол қилиш (кофе, шоколад, сыр, икра ва бошқ.).

• Гипертоник кризга омиллар

Гипертоник кризларни шартли равишда икки типга бўлинади :

• I типдаги криз
• Ёрқин вегетатив кўринишлар – қаттиқ бош оғриши, тери қопламларини қизариши (юз териси), юрак уриши, қалтираш,титраш, кўп сийдик ажралиши билан кечувчи АБни нисбатан кам кўтарилиши билан боради.

• II типдаги криз
• мия ва юрак томонидан бўладиган - қаттиқ бош оғриши, кўнгил айнаш, қайт қилиш, кўришнинг бузилиши, тиришиш, оғир ҳансираш, стенокардик оғриқлар билан кечувчи АБни жуда юқори кўтарилиши билан боради.

• Эслаб қолинг!
• Гипертоник кризда юзага келадиган симптомларда:
• Артериал босимни ўлчаш!
• Кўтарилган артериал босимни камайтириш
• учун кўриладиган чоралар:
• Клонидин (клофелин) 0,075 – 0,15 мг ёки
• Каптоприл (капотен) 25-50 мг ёки
• Нифедипин (коринфар) 10 мг
• Тўш соҳасидаги оғриқларда–
• тил остига нитроглицерин

• Не принимайте неэффективных средств – папазол, дибазол!

Транзитор ишемик атака (ТИА) = мия қон айланишининг вақтинчалик бузилиши!

• ТИАда билиш зарур бўлган асосий симптомлар :
• Юз ва қўл мускулларида бўладиган увишиш ёки ҳолсизлик (айниқса тананинг бир томонида)
• Эс-ҳушнинг чалғиши
• Бирдан бўладиган ўзгаришлар:
• нутқ
• кўриш (бир ёки иккала кўзда)
• юриш, координация, мувозанат
• Бош айланиши
• Қаттиқ бош оғриши

ДАВО:

• Диуретиклар
• Бета блокаторлар
• АПФ ингибиторлари
• Кальций антагонистлари
• Ангиотензин II рецепторлари антогонистлари