Гис, керн ва синаш маълумотларини ўрганиш

Tog’ jinsidagi hamma bo’shliqlar hajmining (Vbo’sh) tog’ jinsining umumiy hajmiga (Vtog’ jinsi) nisbati g’ovaklik koeffitsiyenti deyiladi.
m
= Vbo’sh /Vtog’ jinsi
bu yerda, m-g’ovaklik koeffitsenti; Vbo’sh - jinsdagi
bo’shliqlarning hajmi, sm3; Vtog’ jinsi - tog’ jinsi namunasining hajmi, sm3.
G’ovakliklarning turlari
Umumiy (to’liq, absalyut) g’ovaklik
Ochiq g’ovaklik
G’ovaklik-larning turlari
Samarali g’ovaklik
keladi.
G’ovaklik-larning hosil
bo’lishiga ko’ra turlari
Birlamchi g’ovaklar tog’ jinslari
hosil
bo layotgan
da yuzaga
Ikkilamchi g’ ovaklar tog ’ jinslari qatlamlari tarkibidagi suvda oson eriydigan minerallarni yer osti suvlari bilan yuvilib ketishidan yuzaga keladi
Tog’ jinslaridagi har xil turdagi g’ovakliklarning sxematik ko’rinishi.
(a - Yaxshi saralangan yuqori g’ovakli jins; b - Yomon saralangan past g’ovakli jins; v - Yaxshi saralangan g’ovak jins; g - Yaxshi saralangan g’ovakligi mineral moddalar to’planishi tufayli pasaygan jins; g — Erish tufayli g’ovak bo’lgan jins; e - Darzlik tufayli g’ovak bo’lgan jins.)
Bir xil diametrli sfera donalardan tashkil topgan agregatlarning nazariy g’ovakligi taxlanishiga (romboedrik yoki kubik) bog’liq holda 26% dan 48% gacha bo’lishi mumkin. Bu ko’pchilik tabiiy holatdagi g’ovakligi 30% dan 50% gacha bo’lgan qumtoshlarga to’g’ri keladi.
G’ovaklik = 47,64% G’ovaklik = 25,95%
Donalarning kubik va romboedrik joylashishi.
Foydali g’ovaklik tog’ jinslarining kollektorlik xususiyati bo’lib, bunda o’zidan suyuqlik o’tkazish qobiliyati tushuniladi. Son jihatdan foydali g’ovaklilik koeffisienti bilan tavsiflanadi. Uning qiymati suyuqlik siljiyotgan g’ovaklar hajmini tog’ jinsining umumiy hajmiga bo’lgan nisbatiga teng. Ko’pincha foydali g’ovaklilik deganda ochiq g’ovakliliklar va qoldiq suv bilan to’lgan g’ovakliklar orasidagi farq ham tushuniladi.