Glossariy Arxeografiya

Xorazm bayozchilik an’anasi – Xorazm bayozchilik maktabida adabiy matnlar asosan janriga ko‘ra jamlangan. Jumladan, Muhammad Rahimxon (Feruz) davrida “Bayozi musaddasot”, “Bayozi majmuai ash’or”, “Bayozi muxammasot”, “Bayozi ruboiyot” kabi bayozlar tuzilgan.
Aruz(ar. عروض– chodir qurish uchun chodirning markaziga tikiladigan yog‘och) qisqa, cho‘ziq va o‘ta cho‘ziq hijolarning muayyan tartibda guruhlanib takrorlanishiga asoslangan she’r vaznlari haqidagi ilm.
Bayon – ifoda yo‘llari haqidagi ilm. Muhammad Fazlihaq Rompuriyning “Mahorat quyoshlari” asarida ta’riflanishicha, bayon ilmi shunday qoidalardan iboratki, ular bir ma’noni turli shaklda, o‘sha ma’noga ochiq dalolat qiladigan har xil jumlalar orqali ifodalashni o‘rgatadi.
Devon – lug‘aviy ma’nosi “yozish, ro‘yxatga olish, to‘plam”. Devon sharq mumtoz adabiyotidagi she’riy to‘plamlarning asosiy turi. Devonga shoirlarning o‘zlari yoki boshqa shaxslar, masalan, kotiblar, shogirdlar, muxlislar tomonidan tartib berilgan.
Devon tartib berish an’anasi – bu an’ananing o‘ziga xos qonuniyatlari bor. Devonga kiritilgan she’rlar, bir tomondan, janriga ko‘ra, ikkinchi tomondan esa g‘azallarni alifbo tartibiga ko‘ra joylashtiriladi. Devonlar, asosan, g‘azal janri bilan, ba’zan esa qasida bilan boshlanadi.

1^ Ҳомидий Ҳ., Абдуллаева Ш., Иброҳимова С. “Ўқитувчи”, Т. 1970, 222-бет.

2^Розенталь Д.Э., Теленкова М.А. М.: “Просвещение”, 1976, 483-стр.

3^Ҳожиев А., Нурмонов А. ва бошқа. Т.: “Шарқ”, 2001, 130-бет.

4^ Ҳожиев А. Т.: “Ўзбекистон миллий энциклопедияси”, 2002, 61-бет.

5^ Д.Қуронов ва бошқа. Т.: “Akademnashr”, 2010, 329-бет.