G‘olibsiz urush. Falastin—Isroil mojarosi haqida

O‘zbekcha

Ўзбекча

Русский

• 
  O‘ZBEKISTON
  
• 
  LIFESTYLE
  
• 
  UKRAINA – ROSSIYA
  
• 
  JAHON
  
• 
  MADANIYAT
  
• 
  SPORT
  
• 
  BOSHQALAR
  

Ошибка! Не указано имя файла.
Ошибка! Не указано имя файла.
Jahon

Yuz yillik nizo. Musulmonlar qoni oqayotgan Quddus. Isroil-Falastin urushi tarixi

14:14 / 13.08.2022

Dunyoda shunday ziddiyatli hududlar borki, bu yerda har yili turli toʻqnashuvlar yuz beradi. Buning oqibatida oʻnlab, yuzlab begunoh insonlarning qoni to‘kiladi. Bu ziddiyatli yerlar bamisoli bitmas yaraga oʻxshaydi. 2021-yilning may oyida sodir boʻlgan Gʻazo sektoridagi qonli toʻqnashuvlar qoldirgan yara hali bitmay turib, yara qayta tirnaldi. Xoʻsh, nima uchun butun dunyo barchani shu masalaga hammani qanoatlantiradigan yechimni topa olmayapti?

Bugungi maqolamizda, Isroil-Falastin oʻrtasidagi uzoq yillik mojaro tarixi, muammoning asli kelib chiqishi, 2021-yilda sodir boʻlgan toʻqnashuvlar haqida hikoya qilamiz.

Yahudiylarning davlat tuzishga harakatlari
Mavzuga kirishdan oldin, Falastin yerlari deganda qaysi hududlar tushunilishini bilib olish zarur. Falastin – Yaqin Sharqda joylashgan tarixiy hudud boʻlib, u hozirgi Iordan, Isroil davlatlari, Gʻazo sektori, Iordan daryosining gʻarbiy sohillari, Joʻlon tepaliklarining bir qismini qamrab oladi.
Tarix bizga, Yaqin Sharqda ming yillar davomida yahudiylar va arablarning bir-biriga nisbatan tinchlik va doʻstlik sharoitida yashaganini koʻrsatadi. Bugungi dushmanlikning asosiy sabablari zamonaviy muammolardir. Shu sababli yuqoridagi savollarga javobni uzoq oʻtmishdan emas, XIX asr oxiri, XX asr boshlaridan izlash kerak degan qarorga keldim.

Uzoq oʻtmishdan buyon yahudiylar barcha joydan quvilib, darbadarlikda hayot kechirishgan. Ular uchun hayot bunday davom etishi mumkin emas edi. XX asrning boshlarida katta yahudiy oilalar Yevropadagi birja bozorlarini oʻz nazoratlariga olishgandi. Endilikda bu oilalar mustaqil Isroil davlatini barpo etish uchun rejalar tuzishdi. Yahudiylar bu yerlarni vaʼda qilingan yer “Arzimamut”, deb atagan. Oʻsha vaqtda, bu hududlar Usmonli imperiyasiga qarashli boʻlgan. Tarixiy maʼlumotlarga koʻra, XIX asr oxirida hududda 400 ming aholi istiqomat qilgan. Bulardan atigi 6 minggi yahudiy, qolganlari esa arablar boʻlgan.
1897-yilda Jahon siyonistik tashkilotiga asos solinadi. Shundan soʻng yahudiylar asta-sekin Falastinga koʻchib kelib, yirik arab feodallaridan yer sotib ola boshladi. Albatta, bunga Yevropadagi yirik yahudiy oilalar katta moliyaviy koʻmak berib turdi.