G’o’za, bug’doy, soya o’simliklarida chatishtirish o’tkazish tartibi Mashg’ulotning maqsadi

SOYA O’SIMLIGIDA CHATISHTIRISH O’TKAZISH TARTIBI
Ishning maqsad: Soyada xromosoma yig‘indisi. Xromosomalarining xillari. 
Soyadagi belgi va xususiyatlarni boshqarayotgan genlar haqida ma’lumot. 
Hosildorlikka qaratilgan seleksiya. Soyada korrelyatsiya. Yotib qolishga chidamlilik 
seleksiyasi.

---

 
 
 
 
 
 
 
 
 
CHATISHTIRISH 
Masalaning 
qo‘yilishi: 
Tinglovchi 
soyada 
xromosoma
yig‘indisi, 
xromosomalarining xillari, soyadagi belgi va xususiyatlarni boshqarayotgan genlar 
haqida ma’lumotlar bilan tanishishi, hosildorlikka qaratilgan seleksiya, soyada 
korrelyativ bog‘liqliklar, yotib qolishga chidamlilik seleksiyasi mavjudligi bilan 
tanishishi lozim.
Tanlash haqida tushuncha. Tabiiy va sun’iy tanlash. Tabiiy tanlashning mohiyati va 
uning shakllari. Harakatlantiruvchi, stabillashtiruvchi va dezruptiv tanlash. Sun’iy 
tanlash usullari. Yakka tanlash (bir martali, ko‘p martali, uzluksiz). Yakka 
tanlashning afzalliklari. Klonli tanlash va undan foydalanish. Chetdan changlanuvchi 
o‘simliklarda yakka tanlash (yakka oilalab tanlash, oilaviy guruhlab tanlash).
Soya va moyli ekinlarda chatishtirish o‘tkazish tartibi 
Chatishtirishlarni o‘tkazilishi fimmatli xo‘jalik belgi va xususiyatlarini oshirishda 
ahamiyatlidir, bu o‘rinda xromosomalar soni, genom tahlili inobatga olinadi. 
Chatishtirish o‘tkazish bo‘yicha ko‘nikmalar hosil qilinadi. Bunda o‘simlik gulining 
tuzilishiga, gullash biologiyasiga, changlanish jinsiga, gullash davrining qancha 
davom etishini, ochilish xususiyatini va qancha vaqt saqlanishini o‘rganadi. 

---

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Nazariy savollar 
1. Chatishtirish o’tkazishdan maqsad nima. 
2. G’o’zada chatishtirishni qaysi fazalarda olib boriladi. 
3. Bug’doyda chatishtirish qaysi fazalarda olib boriladi
4. Chatishtirish o’tkazishdan maqsad nima. 
5. Soya o’simligida chatishtirishni qaysi fazalarda olib boriladi. 
6. Chatishtirish uchun ota va ona o’simliklarni tanlash qanday ahamiyatga ega.