Grafika-yozuv tizimining yetakchi komponenti Grafema tiplari

Polifonemali grafema — mazmun planida ikki va undan ortiq fonema kodlashtirilgan fonografema. Sintetik grafema — nutq oqimida bir yo‘la ikki fonemani ifodalaydigan monograf. Kirill o‘zbek yozuvidagi e, e, so, a harflari shunday grafemalardir grafik simmetriya (fonetik-grafik simmetriya) — so‘z tarkibidagi tovush va harflaming miqdoran teng bo'lishi («bir tovushga bir harf» munosabatining ta’minlanishi). Grafik asimmetriya (fonetik-grafik asimmetriya) — so‘z tarkibida o‘zaro munosabatga kirishayotgan harf va tovushlar o‘rtasidagi miqdoriy tenglikning buzilishi. Grafik sinonimiya — shakli har xil bo‘lgan ikki grafemaning ma’lum fonetik-grafik pozitsiyalarda bitta fonemani ifodalashi.

Prosodemografemalar — yozuv tizimining noharfiy belgilari (urg‘u belgisi va tinish belgilari). Logografemalar — tushunchalarni yoki tushuncha nomi bo'lgan so'zlarni yozuvda ifodalaydigan grafemalar (raqamlar, simvollar). Morfografemalar — morfemalarni ifodalovchi belgilar. Orfografik belgi - to'g'ri yozish me’yorlarini ta’minlashda qo'llana- digan maxsus noharfiy belgilar (mas., Defis). Diakritik belgilar — harfga qo'shimcha ravishda birikitirilgan ishora belgilari. Diakritik harflar - o'z referentiga ega bo'lmagan, ammo so'z qismlari yoki fonemalarning o'ziga xos jihatlariga ishora qiladigan harflar. Simvollar — ilm-fanning ma’lum sohalarida qabul qilingan maxsus idegrafik belgilar.

E’TIBORINGIZ UCHUN RAHMAT!