Грунтларни силжишига қаршилиги. Кулон қонуни

Gruntlaming fizik ko‘rsatkichlari
Harqanday moddiy jismda bo’lgani kabi gmntlar holatini baholash
uchun ham fizik ko'rsatkichlar mavjud boiib, ular o‘z navbatida tajriba yoii bilan aniqlanadigan asosiy va hisoblab topiladigan qo'shimcha
ko'rsatkichlarga boiinadi.

Грунтларнинг ҳолатини, яъни физик ва мустаҳкамлик кўрсатгичларини аниқлаш учун, грунтлар табиий (ётган) ҳолида синаб кўрилади, ёки табиий намлиги ва структураси сақланган ҳолда, улардан намуналар олиниб, лабораторияда синаб аниқланади.
Грунтларнинг ҳолатини белгиловчи кўпгина физик кўрсатгичлар мавжуд бўлиб, улар 3 та асосий, тажриба орқали аниқланадиган ва бир нечта, ҳисоблаб топиладиган кўрсатгичларга бўлинади.
Фараз қилайлик, бирор бир грунт намунасининг V ҳажми учун:
V_S – грунтнинг қаттиқ заррачалари ҳажми бўлсин,
V_ғ – ғоваклик ҳажми бўлсин, яъни
(1)
Қаттиқ заррачалар массаси Q_S ва
сув массаси Q_W бўлса, грунтнинг массаси
(2)
7–расм. Грунтнинг таркиби:
1–грунтнинг қаттиқ минерал заррачалари  грунт скелети;
2–грунт ғовакликларидаги ҳар хил қўриниш ва ҳолатлар­даги сув;
3–грунт ғоваклик­ларидаги ҳар хил кўриниш ва ҳолатлардаги газлар (ҳаво).




CHO‘KiSH VA UNI HISOBLASH
Inshootdan uzatiluvchi yuk ta’sirida uning zaminida deformatsiya
holati yuz berib, gruntni cho'kishga olib keladi. Cho'kish deganda grunt tuzilmasining tub o'zgarishisiz zaminning ostga yo'nalgan siljishi
tushuniladi. Gruntning butunlay zichlashuviga mos keluvchi cho'kish
o’ta cho ‘kish deb yuritiladi. Zamin cho'kishi g'ovaklardagi ortiqcha suvning sizib chiqishi natijasida yuz bemvchi gnmtning zichlasliuvi bilan bog‘liq.Cho'kish holati poydevordan tushayotgan yuk (N) zamin gruntlarining sof og'irligidan yuzaga keluvchi bosimni (tabiiy bosimni)
(q = h) yengib o'tgandan so'ng yuzaga kelishi rnumkin. Shuning uchun cho'kishni hisoblashda, asosan, qo'shimcha bosim qiymati bilan ish yuritiladi.