Guliston davlat universiteti biologiya kafedrasi biotexnologiya

Glyukoamilaza - (1,4-

-D-glyukan-glyukanogidrolaza) asosan zamburug‘larda 
keng o‘rganilgan. Asp.niger zamburug‘ida u molekulyar massasi 100 000 
dalton atrofida bo‘lgan ikkita glikoproteinlardan iborat. Demak, bu fermentni 
xususiyatlari bir-biridan farq qiladigan ikkita formasi (shakli) mavjud. 
Dekstranaza - (1,6-

-D-glyukan-glyukanogidrolaza) dekistrindagi 1,6-glikozid 
bog‘iga ta’sir qiladi.
Laktoza yoki 

-galoktozidaza (

-D-galoktozid-galoktogidrolazalar) laktozani 
glyukoza va galaktozaga aylantiradi. Bu ferment E.Coli, Asp.niger, 
Sacch.cerevisiae, Curvularia inaqualis, Alternaria tenuis va ayrim boshqa 
mikroorganizmlarda sintez bo‘ladi.
Invertaza - (

-D-fruktofuranozid-fruktogidrolaza) saxarozani glyukozaga va 
fruktozaga parchalaydi. Uni Aspergillus turkumi vakillari (Asp.awamori,
Asp.batatae, 
Asp.niger), 
achitqi zamburg‘i, Bacillus subtilis va 
Bac.diastaticus larning aloxida shtammlari xosil qiladi. 
Sellyulolitik fermentlar (sellyulazalar) - faol oqsillarning murakkab kompleksidir, 
sellyuloza molekulasining xar xil bog‘lariga ta’sir qiladi, S komponent 
(ekzonukleaza) tabiiy xoldagi sellyulozaga (paxta, filtr qog‘ozi) ta’sir qiladi. 
S
x
-komponenti (endonukleaza) eriydigan shaklga o‘tkazilgan kletchatkani 
(karbosimetilsellyulozani) gidrolizlaydi. 
Sellyuloza bilan bir qatorda mikroorganizmlar sellobiaza (

-glyukozidaza) xosil 
qiladi, bu ferment sellyulozani va gemitsellyulozani parchalaydi. Sellyulozani 
gidrolizining oxirgi bosqichi, glyukoza xosil bo‘lishi bilan tugallanadi. 
Sanoatda ishlab chiqariladigan sellyulotik ferment preparatlari odatda S
1
va S
x
va 
shunga o‘xshash sellobiaza va gemitsellyulaza fermentlari bo‘lib, bu 
preparatlarning pH ko‘rsatkichi 3,0 dan 8,0 gacha. Mana shu rN lar oralig‘ida 
ular turg‘undirlar. Sellyulazani xosil qiluvchilar ko‘pincha mitselliali 
zamburug‘lardir, shulardan Penicillium notatum, P.vuriabili, P.iriense,