Guliston davlat universiteti o. Murodqulov. L. Dehqonova

Identiv o’quv maqsadlari: 

1. Fors tilida   ﻪﮐ       ke-kim? va    ﻪﭽ   che-nima? so’roq olmoshlari orqali so’roq gap yasalishini 

izohlay oladi. 

2. Fors tilida so’roq gap boshida ohang past bo’lib, gap oxirida ko’tarilishini biladi. 

3. Gap boshida  oyo,magar so’roq yuklamalarini keltirish orqali ham so’roq gap yasalishini ayta 

oladi. 

 

 

 

 Ishni bajarish tartibi: 

1.  1-savol bo’yicha tushuncha berish.  

Fors tilida so’roq gaplar asosan so’roq olmoshlari, intonatsiya, so’roq yuklamalari orqali 

yasaladi. 

a)         ﻪﮐ         -ke     ﻪﭽ    -che so’roq olmoshlari orqali so’roq gap yasaladi. 

Bu kimdir- in  kist- ﺕﺳﻴﮐ   نﻴﺍ .U nimadir- on chist-    ﺕﺳﻴﭽ   نﺁ           

---

 

27 

b) Intonatsiya orqali savol anglashiladi. Bunda gapning oxiri kuchli intonatsiya bilan talaffuz 

qilinadi.                         

       

 

 

   ﺕﺳﺍ

؟

      ﺪﺍﺪﻤ    نﻴﺍ        -In medod ast? Bu qalam? 

 v) Gap boshida           ﺁ

ﺎﻴ   - oyo,           ﺮﮕﻤ -  magar –mi so’roq yuklamasini keltirish orqali 

so’roq gap yasaladi. 

                        ﺕﺳﺍ

؟

   ﭻﮔ  نﻴﺍ       ﺁﻴ

ﺎ      Oyo in gach  ast. Bu bo’rmi? 

ﺕﺳﺍ

؟

  ﻮﺠﺷﻧﺍﺪ  ﺮﺘﺧﺪ   نﻴﺍ     ﺮﮕﻤ     Magar  in duxtar doneshju ast? Bu qiz talabami? 

   Magar -           ﺮﮕﻤ       yuklamasi aytilgan fikrga nisbatan shubha, ishonchsizlikni bildiradi. 

                            .ﺕﺳﺍ    ﺎﻴﺷﻧﺍ

 

ﺮ

 ﺪ          ﺮﺘﺧﺪ   نﻴﺍ     ﺮﮕﻤ      

Magar in do’xtar donishyor  ast?-Bu qiz o’qituvchimi?(Nahotki,bu qiz o’qituvchi bo’lsa?) 

Oyo -     ﺁ

ﺎﻴ   , ﺮﮕﻤ  -   magar so’roq yuklamalari  kichik pauza bilan ajratib talaffuz qilinadi. 

        

2.  Talabalar tomonidan bajariladigan mashq va topshiriqlar. 

  

  1).Quyidagi gaplarni o’qing va o’zbek tiliga tarjima qiling.                                                                                                                                               

ﺕﺳﺍ

؟

     ﻮﺠﺷﻧﺍﺪ  ﺮﺘﺧﺪ   نﻴﺍ     ﺮﮕﻤ .ﺕﺳﺍ      ﻮﺠﺷﻧﺍﺪ  ﺮﺘﺧﺪ   نﻴﺍ         ﻰﻟﺒ     

  .ﺕﺳﺍ   ﺮﺪ   ﻦﻴﺍ   . ﺕﺴﻴﭽ      ﻦﻴﺍ  . ﺕﺳﺍ

 

 ﺪﺮﮔﺎﺷ     ﺪﺮﻤ    ﻦﺁ     .ﺕﺳﺍ    ﺮﮔﺮﺎﮐ      ﺪﻤﺤﺍ 

  .ﺕﺳﺍ    ﺎﻴﺷﻧﺍ

 

ﺮ

 ﺪ   ﻦﺁ  . ﺕﺴﻴﮐ     ﻦﺁ      . ﺕﺳﺍ  ﺪﺒ       ﻢﻟﻗ     .ﺕﺳﺍ   

ﺧ

ﺏﻮ    ﻮﺠﺷﻧﺍﺪ

    

 

                 . ﺕﺳﺍ   ﭻﮔ  نﻴﺍ   ﻰﻟﺒ  

   

ﺕﺳﺍ

؟

   ﭻﮔ  نﻴﺍ       ﺁ

ﺎﻴ      

2).Quyidagi gaplarni fors alifbosida yozing va o’zbek tiliga tarjima qiling. 

In chist? In dar ast, in kog’az ast. On kist? On doneshyor ast? Oyo Ahmad doneshju ast? Bali, 

Ahmad doneshju ast?  

3).So’roq gapning yasalishini izohlang. 

2. So’roqni bildiruvchi     ﺮﻮﻄﭽ   -   cheto’ur, 

ﮓﻧﺮ ﻪﭽ   

-che rang?     ﺎﺠﮐ -ko’jo,        

    ﻩﺮﺎﮐﭽ    -chekore so’zlari vositasida so’roq gap yasalishini tushuntirish. 

1)     ﺮﻮﻄﭽ  -cheto’ur  biror  shaxsning  hol-ahvolini  (yaxshi  yo  yomon,  sog’  yo  kasal)ekanligini 

predmet  va  hodisaning  holatini  yoki  hajm-qiyofasini  (eski  yoki  yangi,  katta  yoki  kichik, 

chiroyli yoki xunuk ekanligini) bilish uchun ishlatiladi. Masalan: 

 

  ؟  ﺕﺴﺍ   ﺮﻮﻄﭽ

 

   ﺎﻤﺷ    ﺍﻭﺤﺍ

 

ﻝ

 -Ahvole  sho’mo cheto’ur ast?Ahvolingiz qanday? 

2) 

ﮓﻧﺮ ﻪﭽ  predmetning qaysi rangda ekanligini bilish uchun ishlatiladi. Masalan: 

            ؟  ﺕﺴﺍ ﮓﻧﺮ ﻪﭽ    ﺪﺍﺪﻤ   -      qalam qaysi rangda? 

          ﺕﺴﺍ       ﺪﺮز

  

      ﺪﺍﺪﻤ      -      qalam sariqdir.   

3)                  ﻩﺮﺎﮐﭽ          chekore  biror  shaxsning  kim  bo’lib  ishlashini,  uning  kasbini,  nima  bilan 

shug’ullanishni bilish uchun ishlatiladi. Masalan: 

             ؟ ﺕﺴﺍ      ﻩﺮﺎﮐﭽ      ﺪﻤﺤﺍ  - Ahmad  chekore  ast?  Ahmad kim? 

            ﺕﺴﺍ          ﮎﺷزﭘ     ﺪﻤﺤﺍ  - Ahmad vrachdir. 

4)    ﺎﺠﮐ     -ko’jo predmet yo shaxsning yo’nalishi yoki uning o’rnini bilish uchun ishlatiladi va 

o’zbek tiliga qayerga? qayerda? qayer? tarzida tarjima qilinadi. 

                        ؟ ﺕﺴﺍ      ﺎﺠﮐ  ﺪﺍﺪﻤ -     qalam qayerda? 

                         ﺕﺴﺍ       ﺎﺠﻧﻴﺍ  ﺪﺍﺪﻤ -    qalam bu erda 

   

ﻡﺍﺪﮐ

؟

  

-  qaysi?   ﻪﻧﻭﮕﭽ  qanday so’zlari orqali ham so’roq gap yasaladi. 

                   ؟ ﺕﺴﺍ  ﻪﻧﻭﮕﭽ    ﻒﻴﮐ  -    sumka qanday? 

                      ﺕﺴﺍ        

ﺧ

ﺏﻭ   ﻒﻴﮐ  -   sumka yaxshidir.