Guliston davlat universiteti pedagogika fakulteti pedagogika- psixologiya

motiv
 - konkretroq tushuncha bo’lib, u shaxsdagi u yoki bu 
xulq-atvorga nisbatan turgan moyillik, hozirlikni tushuntirib beruvchi sababni 
nazarda tutadi.
Motivatsiya
- psixologik lug’atda biror ish yoki harakatning yuzaga kelishiga 
sababchi bo’lgan motivlar, dalillar baholar, vajlar yoki sabablar majmui 
ma’nosida talqin etiladi. Bu tushuncha bevosita inson omili bilan chambarchas 
26
A handbook for teaching and learning in higher education : enhancing academic
practice / [edited by] Heather Fry, 
Steve Ketteridge, Stephanie Marshall.–3rd ed.
p. cm. pp: 27-40.

---

66
bog’liqdir. Shu nuqtai nazardan, motivlashtirish - bu ruhiy omil bo’lib, shaxs 
faolligining manbai, sababi, dalili va har xil turli ehtimollaridir. U insonlarni jonli 
mehnat faoliyatiga rag’batlantiruvchi kuchli vositadir. Boshqacha qilib aytganda 
motivlashtirish - bu kishilar faoliyatini ruhiy yo’llar bilan maqsadga muvofiq 
yo’naltirishdir.
Motivatsiya muammosi bilan hozirgi kungacha ko‘pgina olimlar shug‘ullanib 
kelishgan. Jumladan, chet el olimlaridan R. Myurrey, L. Gilfrod, R. Katall, 
G.Klaus, A. Maslou, X. Xekxauzen, D.Teylor, D. Makklelland hamda yaqin 
hamdo‘stlik mamlakatlari olimlaridan B.G. Ananev, A.L. Berdichevskiy, L.I. 
Bojovich, O.S. Grebenkja, M.I. Enikeev, T.A. Matis, M.V. Matyuxina, 
A.B.Orlov, YU.M. Orlov, D.B. Elkonin, A.M. Etkind, L.M. Fridman, B.C. Setlin, 
A. Megrabyan, M.SH. Magomed-Eminovlar motivatsiya, affiliatsiya va 
muvaffaqiyatga erishish motivatsiyalarini o‘z tadqiqot ishlarida o‘rganishgan.
27
  
Motivatsiya shaxsni yo‘naltiruvchi asosiy omillarni belgilovchi psixologik 
tushunchadir. Psixologiya fani motivatsiya muammosiga ikki tomonlama 
yondashadi:
➢ 
inson xulq-atvorining sabablarini tushuntiruvchi omillar tizimi 
sifatida
(motivlar, niyatlar, ehtiyojlar, maqsadlar tarzida);
➢ 
xatti-harakatlarning 
doimiy faolligini ta’minlovchi, shunday 
faollikka turtki bo‘luvchi va uni tavsiflovchi sifatida.
Umuman, motivatsiya tushunchasiga barcha adabiyotlarda, jumladan, lo‘g‘atlarda 
ta’riflar ko‘p, ularni umumlashtirib, quyidagicha ta’riflash mumkin: