Guliston Davlat Universiyeti Tabiy Fanlar Fakulteti Geografiya O’qitish Metodikasi 89-19 Guruh Talabasi ismatova sevaraning umumiy Pedagogika Fanidan Bajargan Mustaqil Ishi

“Chex qardoshlari” jamoasi diniy jamoa bo’lganligi uchun Komenskiy ham ruhiy dindordir. Lekin Komenskiyning ruhoniyligi turmushga amaliy qarash bilan bog’liq edi.

Komenskiyning dunyoqarashining bazijihatlari Uyg’onish davri ta’sirida vujudga keladi. Odamlarga nisbatan muhabbat , hushchaqchaqlik, odamlarning yaxshilik yaratishiga ishonch bilan qarash, bularning hammasi o’rta asr odamiga nisbatan ishonchsizlik bilan qarashga qarama-qarshidir.

Komenskiy, tarbiyachi boladagi iste’dodni o’stirishi kerak. Agar bola pedagogik ta’sirsiz yashasa, bu iste’dod tasodifan o’sadi. Kishi dunyoga kelganda kishiga xos iste’dodga ega bo’ladi. Xuddi olmadagi urug’ga o’xshab ba’zida ko’proq, ba’zida kamroq bo’ladi.

• Komenskiy tarbiyaning tabiatga uyg’unlik masalasida hamma narsaning asosi 4 ta deydi. Masalan: Olam 4 narsadan yuzaga kelgan, ya’ni; yer, suv, havo, yorug’lik. Dunyoning rivojlanishi ham 4 qismga bo’linadi, bular: bahor, yoz, kuz, qish. Insonning rivojlanishi ham 4 davrga bo’linadi; go’daklik, bolalik, o’smirlik, yetuklik. Shuningdek ta’lim jarayoni ham 4 ga bo’linadi; maktabgacha tarbiya, boshlang’ich ta’lim, o’rta ta’lim, oliy ta’lim.

Komenskiy uzluksiz ta’lim tizimini ishlab chiqdi va sinf dars sistemasiga asos soldi. Bir xil yoshda, bir vaqtda o’qitish, o’quv yilini chorak va ta’tillarga bo’lish tuzumini ishlab chiqdi. Shaxsni jamoatda tarbiyalash g’oyasini ilgari surdi.

Ta’lim jarayoni ham 4ga bo’linadi
Boshlang’ich tarbiya
Maktabgacha tarbiya.
Oliy ta’lim
O’rta ta’lim

Umumta’lim g’oyasi.

• Komenskiy yashagan davrda hammani o’qishga tortish shart emas, qobiliyatli kishigina o’qishi kerak, degan g’oya mavjud edi. Komenskiy esa o’qishga hammaning tortilishini, hamma o’z ona tilida umum boshlang’ich ta’lim olishi kerakligini uqtiradi. Umumta’lim to’g’risida gapirganda ayollarni ham hisobga oladi. O’sha davrda xotin-qizlar uchun o’qish juda katta muammo edi, shunga qaramay, u bu masalani ilgari surdi.
• Komenskiyning pedagogik nazariyasining yana bir qimmatli tomoni o’quvchilar bilim olish tushunchasiga ega. Oynani qanchalik chang bosgan bo’lsa ham, baribir kishi o’z aksini ko’rishi mumkin, albatta, toza oyna kishi aksini toza ko’rsatadi. O’qituvchining vazifasini oynadagi changni artib tashlash, ya’ni bilimni bola ongiga yetkazish, ani aqliy tomondan o’stirishdir, degan edi.