Гулнора Абдурахмонова Достонбек Рустамов инсон капиталини рақамли

3.3. Касаначилик меҳнати ва унинг йўналишлари 
Иш билан бандликнинг ноанъанавий шакллари – уй меҳнати, 
оилавий бизнес, касаначилик, хизмат кўрсатиш ва қорамолчилик 
каби фаолият турлари билан шуғулланиш аҳоли иш билан 
бандлигини таъминлашнинг асосий йўлларидан биридир. Айнан шу 
боис, сўнгги йилларда иш билан бандликнинг янгича ва ноанъанавий 
кўринишларини жорий этиш ва ривожлантиришга алоҳида эътибор 
қаратилмоқда. Жумладан, республика аҳолисининг бандлиги ва 
даромадлари барқарор ўсишини таъминлашга доир вазифаларни ҳал 
этишда касаначиликнинг турли шаклларини кенг ривожлантириш, 
жумладан, унинг саноат корхоналари билан кооперациясини 
кенгайтиришга устувор аҳамият берилмоқда.
Корхоналар билан касаначилар ўртасида кооперация 
алоқаларининг мустаҳкамланиши оила бюджети даромадларини 
оширишдек муҳим муаммони ҳал этади, иш билан банд бўлмаган 
аҳоли сонини кескин қисқартириш ва унинг фаол қисмини ишлаб 
чиқаришга жалб этиш имконини беради. Айни пайтда касаначиларга 
иш стажини ҳисоблаш, пенсия ва ижтимоий суғурта бўйича 
нафақалар тайинлаш ҳуқуқи таъминланади. 
Саноат корхоналарининг касаначиларга зарур хомашё ва 
материалларни етказиб бериш асосида оилавий пудратни 
ривожлантириш фуқароларга вақтдан унумли фойдаланиш, шу 
билан бирга, паст рентабелли ва кўп меҳнат сарфи талаб қиладиган 
маҳсулотларнинг айрим турларини уй шароитида ишлаб чиқаришни 
ўзлаштириш имкониятини яратади. Бу ўз навбатида, йирик 
корхоналар иш самарадорлигини оширишга ёрдам беради. 
Ўзбекистонда 
иш 
билан 
бандликнинг 
энг 
фаол 
ривожланаётган шакли бу касаначилик хисобланади. Касаначилик 
меҳнатининг асосий устунлиги, унинг мослашувчанлиги, яъни унга 
кенг ҳудудда амал қилиш имконини беради, чунки ходим 
жойлашган масофа ҳам қилувчи аҳамиятга эга эмас ва томонлар 
буни мақсадга мувофиқлик тамойили, шунингдек, меҳнатни ташкил 
эти шва унинг ёлловчи 
томонидан азорат қилиниини 
таъминлашнинг реал имкониятидан келиб чиқиб белгиланади. 

---

91