Guruh: bt-105 mustaqil ish mavzu

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY TA’LIM FAN VA INNOVATSIYA VAZIRLIGI
ANGREN UNIVERSITETI


FAN NOMI: Mutaxassislikga kirish
GURUH: BT-105
MUSTAQIL ISH


MAVZU: DTS,matematikadan dastur va darsliklarning sinflar kesimida tahlili
Bajardi: Achilov Sh
Tekshirdi: Qurbonov M

Angren- 2023

DTS,matematikadan dastur va darsliklarning sinflar kesimida tahlili

Reja:

1) Ta`lim sohasida amalga oshirilayotgan islohotlar.
2) Matematika o`qitishda ukuvchilariga matematika fani buyicha DTS asosida quyilgan minimal talablar
3) «Texnologiya « tushunchasi vailmiy taraqqiyoti
O`zbekistonda ta`lim sohasini isloh qilish to`g`risidagi hujjatlarda har tomonlama barkamol, yetuk raqobatbardosh kadrlar tayyorlab yetishtirish asosiy maqsad qilib belgilab o`tilgan.
Respublikamizning ijtimoiy siyosiy sohasida, iqtisodiy ma`naviy hayotida ro`y berayotgan o`zgarishlar, fan texnika , texnologiya yutuqlari ta`lim sohasidagi samarali natijalardan bo`lib hisoblanadi.
Pedagoglar tomonidan yaratilayotgan ta`lim dasturlari har tomonlama yetuk shaxslarni tarbiyalashga qaratilgandir.
Ta`lim maqsadlarining muntazam ravishda yangilanib turilishi, uzluksiz boyitilishi ta`lim mazmunining yangi modellarini tanlash uchun asos bo`ladigan ustuvor yo`nalishdir. Bugungi kunda ta`lim mazmunida shaxs, jamiyat, fan-texnika, ishlab chiqarish ehtiyojlari chambarchas bog`langan holda o`z ifodasini topmoqda. Shunga ko`ra, ta`lim, fan-texnika, texnologiya, ishlab chiqarish yagona tizimni tashkil etmog`i lozim.O`zbekistonda amalga oshirilayotgan ta`lim islohotlarining bosh maqsadi ham asosan shundan iboratdir.
Ta`lim tarbiya sohasida amalga oshirilayotgan tub islohotlarning asosiy yo`nalishlari:

• 
  t`lim tizimini, mazmunini isloh qilish;
  
• 
  ta`lim tarbiya boshqaruvini isloh qilish;
  
• 
  ta`limning bozor iqtisodiyotiga asoslangan mexanizmini yaratish;
  
• 
  ota-ona, o`qituvchi, o`quvchining ta`lim jarayoniga bo`lgan yangicha qarashlarini shakllantirish;
  

Bu islohotlarning bosh harakatlantiruvchi kuchi yangi pedagogik texnologiyani amaliyotga tadbiq etishdan iboratdir.
Ta`lim islohotlarini amalga oshirish va ko`zlangan maqsadlarga erishish uchun ta`limning yangi modeli yaratildi.
O`zbekiston Respublikasining «Ta`lim to`g`rsida»gi Qonuni asosida turli yo`nalishlarga mos ta`lim dasturlari va davlat ta`lim standartlari joriy qilindi.
Ta`lim dasturlari va davlat ta`lim standartlarida Oliy o`quv yurtlari va umum ta`lim maktablari o`rtasida qat`iy uzviylikni ta`minlash ko`zda tutilgan.
Boshlang`ich sinf o`quvchilariga matematika fani bo`yicha DTS asosida quyilgan minimal talablarni umumiy holatda quyidagicha ifodalashimiz mumkin:

• 
  A) Sonlar va hisoblashlarga oid:
  
• 
  Son va hisob;
  
• 
  Natural sonlar va nol;
  
• 
  Predmetlar miqdori;
  
• 
  Sonlarni taqqoslash;
  
• 
  Miqdorlar ularni o`lchash va taqqoslash;
  
• 
  Arifmetik misollar va ularni bajarish qoidalari;
  
• 
  Miqdorlar o`rtasida bog`liklik;
  
• 
  Sonli va harfiy ifodalar;
  
• 
  Kasr, qavslar, sonli ifodalarda amallarni bajarish tartibi;
  

Sonli tenglik va tengsizliklar;

• 
  B) Geometrik figuralarga oid;
  
• 
  Geometrik o`lchashlar;
  
• 
  Nuqta,kesma,kupburchak,doira, aylana, uzunlik, balandlik tushunchalari;
  
• 
  Sirkul va lineyka yordamida geometrik figuralarni tasvirlash;
  
• 
  Figuralarning o`zaro joylashuvi;
  
• 
  Figuralarning xossalari;
  
• 
  «katta», «kichik», «.. marta ko`p», «..marta kam» kabi matematik munosabatlar;
  

Boshlang`ich maktab o`quv rejalarida matematika fani uchun DTS asosida 675 soat miqdorida o`quv soatlari ajratilgan va bu soatlarning sinflar bo`yicha taqsimoti quyidagicha:

Sinflar	1	2	3	4	jami
Haftalik o`quv soatlari	5	5	5	5	20
Yillik o`quv soatlari	165	170	170	170	675

Boshlang`ich sinflarda matematik ta`lim o`quvchilarning mantiqiy tafakkurlarini shakllantirishga, o`z g`oyalarini mustaqil ifodalay olishga, bilimlarni faoliyat jarayoniga tadbiq etish ko`nikmaoarini shakllantirishga qaratilgan.
Matematika darslarida o`quvchilar og`zaki mash`larni bajarish va tekshirish, masalalar yechish usullari bilan tanishish, yozuv daftarlarini yuritish tartibi, tashkiliy ishlar, mustaqil ta`limni amalga oshirish, o`qitishning texnik vositalarini qo`llash, muammoli vaziyatlar tugrisida tushunchaga ega bo`ladilar.
Yuqorida ta`kidlab o`tilganlar o`quvchilarda texnologiya to`g`risida aniq tasavvurlarning shakllanishiga, o`qituvchi bilan munosabatlarning tuzilishiga, dars jarayonidagi ruhiy holat to`g`risida tasavvurlarni shakllantiradi. Ushbu shakllangan tasavvurlar o`qituvchi to`g`risida mavhum tushunchalarni hosil bo`lishiga omil bo`lib xizmat qiladi.
Haqiqiy o`qituvchi- ruhan sog`lom, o`ziga va o`zgalarga ishonadigan, o`zgalar qalbini tushunadigan, muammolarni ijobiy hal qila oladigan, talabchan va o`z o`rnida mehribon shaxs bo`lmog`i lozimdir. Osib kelayotgan yosh avlodning jamiyatda munosib o`rnini egallashida uzluksiz ta`lim asosiy ahamiyatga ega. Zotan ta`lim tarbiya jarayonini tashkil etish, uning samaradorligini oshirish va sifatli boshqarish uzluksiz ta`lim tizimida faoliyat ko`rsatayotgan o`qituvchilarnng bilim saviyasiga, kasb mahoratiga, ta`lim jarayonining o`ziga xos xususiyatlarini ilmiy jihatdan tahlil etish va mushohadalash qobiliyatiga bog`liq.
Pedagogik texnologiya asosidagi o`quv tarbiya jarayoni o`qituvchi bilan o`quvchi o`rtasidagi teng muloqot asosida amalga oshiriladi. Bu muloqot davomida ularning har biri ma`lum faoliyat turlarini amalga oshiradilar.
,,Ta`lim to`g`grisidagi,, qonun va ,,Kadrlar tayorlash milliy dasturida, ta`lim-tarbiya tizimini isloh qilish, unga ilg`or pedagogik texnalogiyalarini joriy yetish zarurligi qayta-qayta takidlanadi. Chunki mamlakatimiz tez sur`atlar bilan tarakkiy etib,jahon jamiyatida iqtisodiy-siyosiy mavqeyi kundan-kun ortib bormoqda. Lekin ijtimoiy sohada, ayniqsa, ta`tim-tarbiyada umumiy taraqqiyotdan orqada qolish hollari sezilmoqda.Ta`lim-tarbiya jarayonini texnalogiyalashtirish bilan bunday holga barham berish mumkin. Quyidagi holatlar ilg`or texnalogiyalarni ta`lim-tarbiya jarayoniga tadbiq etishning dolzarbligini ko`rsatib beradi. ,,Kadrlar tayorlash milliy dasturi,, maqsadi va vazifalarini ro`yobga chiqarish uchun, ma`lum sabablarga ko`ra jahon hamjamiyati taraqqyotidan ortda qolib ketgan jamiyatimiz taraqqiy etgan mamlakatlar qatoridan o`rin olish uchun, aholi ta`limini jadallashtirish va samaradorligini oshirish maqsadida ilg`or pedagogik tadbirlardan foydalanish zarurligi,
« Texnologiya « tushunchasi texnikaviy taraqqiot bilan bog`liq holda fanga 1872-yilda kirib keldi va yunoncha hunar fani degan ma`noni anglatadi.
«ko`paytma», «bo`linma»atamalari ma`nosini tushunish va sonli ifoda
«qo`shish amalini o`rganish» yoki «Kattaliklarni o`rganish» va h.k. Mak
«Matematikaga qiziqishni shakllantirish» va h.k.
«Oila daromadiga doir masalalar yechish jarayonida o`quvchilarni musta
«Sonli ifodalarda ko`paytirish amalini bajarish» yoki «Qarama-qar
«tushunish», «qo`llash», «tahlil», «sintez», «baholash» toifalari