Guruh talabasi hamzayeva firuza

cheg
bo`lmaguncha harakat yuz 
bermaydi, demak jism harakatlanishi uchun quyidagi tengsizlik o`rinli bo`lishi 
shart, yani Q

> F
cheg
 yoki Q

h Q sin

o
va F
cheg
hf
o


, hamda Nh Q
N
h Q cos

o
,
bo`lgani uchun F
cheg
hf
o

Q

cos

bo`ladi. 

---

 U holda bu qiymatlarni yuqoridagi tengsizlikka qo`ysak, Q

sin

o
> f
o

Q

cos

o
kelib chiqadi, tengsizlikni ikkala tomonini Q - ga qisqartirib

o
- ga 
nisbatan echsak, 
tg

o
> f
o
yoki

o
> arctg f
o
(3)
  
Ushbu oxirgi ikki formula orqali, quyidagi xulosa kelib chiqadi. Demak 
jismni harakatga keltirish uchun unga qo`yilgan kuch, normal o`q bilan 

o 
- dan 
katta bo`lgan burchak ostida qo`yilishi shart, aks holda bu kuchning qiymati 
qanday katta bo`lishidan qatiy nazar jism hech qachon harakatga kelmaydi.
SHu sababli bu 

o
- burchakni ishqalish burchagi deyiladi, va shu burchak 
ostida chizilgan konusni ishqalanish konusi deyiladi, va bu konusning ichida 
yotgan harqanday kuch, uning son qiymatini kattaligidan qatiy nazar jism 
harakatga kelmaydi. Bu xossadan foydalanib, o`z - o`zidan tormozlanuvchi 
mashinalar ( masalan liftlar)da foydalaniladi. 
Dumalab ishqalanish. Dumalab ishqalanish koeffitsienti. 
Avvalo, jism dumalashi uchun qanday shart bajarilishi kerak. Faraz qilaylik 
birorta absolyut qattiq jismdan yasalgan R - radiusli g`ildirak, absolyut qattiq 
jismdan iborat gorizontal tekislik ustida muvozanat holatda turgan bo`lsin. Endi 
shu g`ildirakning markazi S - nuqtaga ozgina Q - kuchi bilan tasir etsak g`ildirak 
aylanmasdan muz ustidagidek sirpanib harakat qilishi mumkin. 
3 shakl 

---

G`ildirak aylanishi uchun, gorizontal tekislik bilan g`ildirakning ostki yuzasi 
o`rtasida ishqalanish kuchi paydo bo`lishi shart, faqatgina shu F