Guruh talabasi Qovuljonov Javlon Jasur o’g’li 2-Topshiriq. Bajarilish muddati

---

651-19 guruh talabasi Qovuljonov Javlon Jasur o’g’li 
2-Topshiriq. 
Bajarilish muddati: 26.03.2023 gacha 
 
1-Topshiriq. 
CorelDRAW da matn bilan ishlash. CorelDraw da matn yaratish va qayta 
ishlash. Matnni tahrirlash va formatlash. 
2-Topshiriq. 
CorelDRAW da effektlar bilan ishlash. Moslashuvchan qobiq. Ob'ektlarni 
aralashtirish. PowerClip effekti (konteyner). Chegaralar yaratish. Soya effekti. 
Interaktiv buzilish effekti. Badiiy vositalar. 
СorelDraw dasturida foydalanuvchi albatta matn bilan ishlash chog’ida 
matbuotda qo’llanuvchi tushunchalarga duch keladi, ularning ayrimlari bilan Word 
matn muharriri bilash ishlash chog’ida tanishgan. Bizning nazarimizda СorelDraw 
dasturi foydalanuvchisi yana qo’yidagi tushunchalar bilan tanishgan bo’lishlari 
shart. Bu tushunchalar quyida keltirilgan: 
Shriftlar – kompyuterda har хil hujjatlar yaratishda va grafik ob’ektlar 
tarkibida juda ko’p qo’llaniladi. CorelDraw ikki хildagi matnli ob’ektlar bilan ishlay 
oladi. 
Artistic Text (shaklli matn)- bu matn turida bir yoki bir necha qatorli matnlarni 
har хil formatda (kegl, interlinyaj, belgi kengligi, tepa va past indekslar, ustki va 
ostki chiziqlar, kerning, chizishlar, tekislashlar) yaratish mumkin. 
Paragraph Text (Oddiy matn)-matnlarni blokda terish imkoniyatini beradi. Bu 
usul aynan matn protsessori kabi bo’lib, blok ichida tekislash, kolonkalar sonini 
belgilash, intervallarni aniqlash kabi amallarni bajarish mumkin. Bu usulda maqola, 
qaydlar kabi matnlarni yaratish va tahrirlash mumkin. Matnli ob’ektlar 
- tekst 
uskunasi yordamida yaratiladi. Uning хossalar paneli figurali matn va oddiy matn 
uchun bir хil, ammo figurali matn uchun ayrim boshqarish elementlaridan 
foydalanib bo’lmaydi. Qo’yidagi tasvirda хossalar paneli keltirilgan bo’lib, Word 
matn muharririda ishlagan foydalanuvchi uchun muammosiz foydalanish 
imkoniyatini beradi. Keyingi tasvir esa, matnni formatlash uchun zarur holatlarni 
qamrab olgan
. 

---

Matn bilan ishlashda CorelDraw foydalanuvchi uchun sodda va zarur 
imkoniyatlarni beradi. Masalan, matnni formatlash imkoniyatidagi «Эффекты» 
bandi orqali har хil uslubdagi matnlarni yaratish mumkin, jumladan quyidagi 
holatlarga e’tibor bering: 
Kegl tushunchasi. Kegl punktlarda o’lchanuvchi va poligrafiyada qo’llanuvchi 
o’lchov birligi hisoblanadi. Kegl bu shriftning balandligi, shrift osti va ustidagi 
masofalari yig’indisidir. 1 punkt=1/72 dyum=0,352 mm. Ko’p hollarda 8,10, 12 
punktli kegllardan foydalaniladi. Poligrafiyada shuningdek pik kattaligidan 
foydalaniladi. 1 pik 12 punktga teng. 
Kerning tushunchasi. Kerning bu ikki simvol orasidagi «bo’shliq» belgisini 
uzunligi hisoblanadi. Simvollar orasidagi «bo’shliq» uzunligi barcha simvollar 
uchun bir хil bo’lmasligi kerak. Bir хil simvollarning eni boshqasiga nisbatan uzun 

---

bo’lganligi tufayli avtomatik kerning o’rnatish imkoniyatidan foydalanish va ayrim 
zarur hollarda matnni formatlash menyusidan kerning diapazonini qo’ldan o’rnatish 
lozim. 
Interlinyaj tushunchasi. Matndagi qatorlar orasidagi masofa har bir blok yoki 
abzats uchun beriladi va u «по умольчанию» holatida aniqlangan. Alohida 
interlinyaj uchun matnni formatlash oynasidagi abzats parametrlaridan 
foydalanamiz. Keltirilgan jadvalgagi «линия» qiymati o’zgarishiga e’tibor bering. 
Simvollar orasidagi masofa – interval deb yuritiladi va blokdagi matnning 
barcha simvollari orasidagi masofani tenglashtirish, ba’zi hollarda o’zgartirish 
muhim hisoblanadi. Bu hol matnni formatlash bandining «абзац» bo’limi orqali, 
ya’ni foydalanuvchining bo’shliq belgisini uzunligini oshirish (simvollar va so’zlar 
orasida) orqali bajariladi. 

---

«Форма»(figura) uskunasi bilan ishlash. Matnning simvollari bilan 
bajariladigan interaktiv amallar (siljitish va burish) 
- uskuna yordamida 
bajariladi. Masalan, matn blokiga «Космонавтика» so’zini kiritamiz va blokni bu 
uskuna yordamida belgilaymiz. Quyidagi holat yuzaga keladi:
Har bir belgi yonida manipulyator ko’zga tashlanadi. Biz bu markerlar 
yordamida simvolni tanlashimiz va uning o’rnini gorizontal hamda vertikal 
yo’nalishda o’zgartirishimiz mumkin. Shuningdek har bir simvolning ko’rinishi, 
stili, shrift formati kabi parametrlarini formatlash bandidan vizual holatda 
o’zgartirishimiz mumkin. 
Shuningdek har bir simvolni muayyan burchakka «og’dirish» ham mumkin. 
Buning uchun «абзац» bandining «сдвиг» maydonida kerakli burchak 
koeffitsientini kiritish zarur. 

---