Guruh talabasi rustamov ixtiyor laboratoriya ishi №. 1 Om qonunini tajribada tasdiqlash. Birinchi qism

912-19 GURUH TALABASI RUSTAMOV IXTIYOR

LABORATORIYA ISHI №.1
OM QONUNINI TAJRIBADA TASDIQLASH.
Birinchi qism

Om qonuniga muvofiq elektr zanjiridagi tok zanjirning qismlaridagi kuchlanishning ushbu qismlardagi elektr qarshiliklarning nisbatiga teng:

Hisoblash qismi

1- rasmda tasvirlangan R rezistor orqali oqib o'tuvchi tokning qiymatini hisoblang.

1- rasm. Elektr zanjiri qismida tok va kuchlanish

Hisoblashni rezistor qarshiligining uch qiymatida R=70 Om, R=100 Om va R=200 Om va kuchlanishni manba kuchlanishining boshqa qiymatida E2=2V, E2=4V, E2=6V, E2=8V va E2=10V larda amalga oshiring.

Tajriba qismi

Tajriba qismida quyidagilar bajariladi:

PV2 voltmetr yordamida U_R kuchlanish o'lchanadi;

PV1 voltmetr va R_IH rezistor yordamida I tok aniqlanadi;

Olingan natijalardan foydalanidi :

Ekanligiga ishonch hosil qiling

O'lchashlarning prinsipial sxemasi 2- rasmda keltirilgan

2 - rasm.O'lchashning prinsipial sxemasi.

Eslatma.

PV1 va PV2 voltmetrlarning ichki qarshiligi R va R_m rezistorlarning ichki qarshiliklaridan 1000 marta katta.Shuning uchun voltmetrlardan oqib o'tayotgan toklarni e'tiborga olmasa ham bo'ladi. Juda yuqori darajadagi aniqlik bilan aytish mumkinki R va R_m rezistorlardan bir xil tok I oqib o'tadi. Uning qiymati quyidagi munosabat bilan hisoblab topiladi:

Bu yerda Upv2 - PV2 voltmetrning ko'rsatishi; R_m- shuntlovchi rezistor qarshiligi PV1 voltmetrning o'lchash chegarasini 200 mV ga qo'ying,PV2 voltmetr esa 20 da bo'lsin. Voltmetrlarning ish rejimlarini o'zgartirish tumblerlarini o'zgarmas kuchlanishni o'lchash holatiga o'tkazing (U=). E2 manbaning chiqish kuchlanishi rostlagichini soat miliga qarshi oxirigacha burang. Yig'ilgan sxemani o'qituvchiga ko'rsating. Yig'ilgan sxemani o'qituvchi tekshirganidan so'ng qurilmani tarmoqqa ulang.

E2 manba kuchlanishini o'zgartirib,U_R kuchlanishini 4-jadvalning yuqori satridagi ko'rsatilgan qiymatlarini oling.PV1 voltmetr ko'rsatishini yozib oling. Zanjirdagi oqayotgan tokning qiymatini hisoblang va jadvalga yozing.Hisoblash uchun R_m=l Om deb oling.

Eslatma.

E2 o'zgarmas kuchlanish manbai chiqish kuchlanishi 1,3 V - 11 V oralig'ida rostlanadi. Manba o'ta yuklanish va qisqa tutashuvdan himoyalangan. O'ta yuklanishda tovush xabari berishga qodir. Himoya sxemasi 100 - 150 mA tokda ishga tushadi. Himoya sxemasi ishlagandan so'ng manbani dastlabki holatga qaytarish uchun o'ta yuklanish sababi bartaraf qilinadi . kuchlanish manbai «ВКЛ.» tumbler bilan tokdan ajratiladi va qaytadan qo'shiladi.

О’qituvchi tomonidan berilganlarni o'lchang va 4 – 6 jadvalga to'ldiring.

4-jadval

Sxemadagi rezistor qarshiligi R = 70 Om bo'lgandagi o'lchash natijalari

uR,B	2	4	6	8	10
Upvi, В	0.03	0.06	0.091	0.122	0.137
I, mA	0.03	0.06	0.091	0.122	0.137

5-jadval

Sxemadagi rezistor qarshiligi R = 100 Om bo'lgandagi o'lchash natijalari

uR,v	2	4	6	8	10
Upv,, V	0.022	0.044	0.065	0.088	0.099
I, mA	0.022	0.044	0.065	0.088	0.099

6-jadval

Sxemadagi rezistor qarshiligi R = 200 Om bo'lgandagi o'lchash natijalari

uR,B	2	4	6	8	10
Upvi, В	0.007	0.015	0.022	0.03	0.032
I, mA	0.007	0.015	0.022	0.03	0.032

4, 5, 6 – jadvaldagilarga muvofiq I = f(U_R) bog'liqligi grafiklarini quring.

Ikkinchi qism

Om qonuni quyidagi shaklda ham yozilishi mumkin:

U= I• R

Elektr zanjirining bir qismiga tushuvchi kuchlanish, shu qismdan oqib o'tuvchi tok bilan zanjirning ushbu qism qarshiligiga ko'paytmasiga teng.