Guruh talabasi tohirov islomjon 1 – laboratoriya ishi Mavzu

1. Laboratoriya mashg’ulotini bajarish uchun topshiriqlar. 
 
2. 2 ta listga BTda yasalgan UE kuchaytirgich sxemasini asosiy bosqichlarini 
yozish va rasm, chizmalarini chizish va baholangandan keyin hemis tizimiga 
joylash. 
3. Laboratoriya prinsipal va ishchi sxemasini o‘qish va tushuntirib berish. 
4. Laboratoriya ishini sxema yordamida stentda yig‘ish va ishlatib ko‘rsatib 
berish. 
2.1-rasm. UE sxemasidagi BTda bajarilgan 
sodda kuchaytirgich bosqichi sxemasi. 
 
 
 
 
 
 
XULOSA 
Tranzistor elektr tebranishlarini kuchaytirish, hosil qilish va o'zgartirish uchun 
ishlatiladigan uchta elektrodli yarim o'tkazgichli qurilma. Ikkita tur mavjud: bipolyar va 
maydon (unipolyar) tranzistorlar. Bipolyar tranzistorlar ikkala turdagi o'tkazuvchanlikka 
ega yarimo'tkazgichlardan foydalanadi, dala effektli tranzistorlar esa faqat bitta turdagi 
yarimo'tkazgichlardan foydalanadi. Asosiy farq shundaki, bipolyar tranzistorlar oqim 
oqimini nazorat qilsa, dala effektli tranzistorlar kuchlanishni nazorat qiladi. Hozirgi 
vaqtda analog texnologiyada bipolyar tranzistorlar keng qo'llaniladi, raqamli 
texnologiyalarda dala effektli tranzistorlar ustunlik qiladi. IGBT deb ataladigan bipolyar 
va dala effektli tranzistorlarning gibridi ham elektronikada keng qo'llaniladi.
3- LABORATOIYA ISHI 
BTda yasalgan UB kuchaytirgich sxemasini tadqiq etish 
Ishnining maqsadi: Sxemalarda bipolyar tranzistor (BT) bazasi umumiy (UB) 
qilib bajarilgan kuchaytirgich kaskadlarini tajribada tahlil qilish; yuklama (omik) 
qarshiligi qiymatining kuchaytirgich parametrlariga ta’sirini о‘rganish, 
Qisqacha nazariy ma’lumot: 
 

---

Sxemalarda signal manbai BT ning baza yoki emitter elektrodiga, yuklama esa 
kollektor yoki emitter elektrodiga ulanishi mumkin, Bu xollarda BTning uchinchI

---

elektrodi kirish va chiqish zanjirlari uchun umumiy bо‘lib qoladi, Sxemalarda 
tranzistorning qaysi elektrodi signal (о‘zgaruvchan tok) bо‘yicha umumiyligiga qarab, 
tranzistor UE, UB, UK ulanishlarga ega deyiladi, Bunday sxemalar umumiy emitter 
(UE)li, umumiy baza (UB)li, umumiy kollektor (UK)li 
deb nomlangan 
UB 
UK 
UE 
Elektron sxemalarni tahlil qilish uchun BT ning elektrodlari orasidagi tok va 
kuchlanishlar bir-biri bilan qanday bog‘langanligini, ya’ni uning volt-amper 
xarakteristikasi (VAX)ni bilish zarur, 
Kuchaytirgich kaskadlarini tahlil qilishda bizni qо‘yidagi parametrlar 
qiziqtiradi: quvvatni kuchaytirish koeffitsiyenti K
r
, kuchlanish bо‘yicha kuchaytirish 
koeffitsiyenti K
U
, tok bо‘yicha kuchaytirish koeffitsiyenti K
1
, kuchaytirgich 
kaskadining past chastotalari oralig‘idagi kirish qarshiligi R
KIR
 va chiqish qarshiligi 
R
CHIQ
, Past chastotalarda (kvazistatik rejimda) BTning tok bо‘yicha kuchaytirish 
koeffitsiyentini va r-n о‘tishlar parazit sig‘imlarning chastotaviy о‘zgarishlari hisobga 
olinmaydi, S1, S2 va S3 kondensatorlar sig‘imlari shu qadar katta (mkF) olinadiki, 

---

ishchi chastotalarda ularning qarshiliklarini hisobga olmasa bо‘ladi, Bu elektr 
ta’minlash manbai YEK ga ham tegishli chunki S
f
 kondensator elektr manbai 
о‘zgaruvchan tok bо‘yicha shuntlanadi, 
Berilgan parametrlar: 
1.1 
– rasm, BTda yasalgan UB kuchaytirgich sxemasi, 

---

XULOSA 
Bipolyar tranzistorni ishlatadigan sxemalar signal manbai va yuk qaysi elektrodga 
ulanganligiga qarab turli xil konfiguratsiyalarga ega. Transistorda uchta elektrod mavjud 
- tayanch, kollektor va emitent. Kirish va chiqish davrlari orasidagi umumiy elektrod bir 
xil bo'lib qoladi. Uchta konfiguratsiya kirish va chiqish davrlari uchun qaysi elektrod 
umumiy bo'lishiga qarab umumiy emitent (CE), umumiy tayanch (CB) va umumiy 
kollektor (CC) deb ataladi.