Guruh talabasi To’ychiyev Arslonbekning Pedagokika Psixalogiya fanidan Amaliy ishi

 
10.Idrok 
T
irik organizmning maʼlumotlarni qabul qilib, qayta 
ishlash jarayoni; organizmga obyektiv reallikni aks 
ettirish va tashqi olamdagi yangidan-yangi vaziyatlarni 
baholab, shunga yarasha harakat qilish imkonini 
beradi.
 
 
Vazifa 3 
 
1) Pedagogik psixologiyaning predmeti ta’lim va tarbiya jarayonlarining 
qonuniyatlarini o`rganishdan iborat. Bu soha o`quvchilarda 
tafakkurning tarkib topishini, intellektual faoliyat malakalari va 
usullarini o`zlashtirishni boshqarish muammolari, ta’lim 
samaradorligiga ta’sir qiluvchi psixologik omillarni, pedagoglar va 
o`quvchilar orasidagi munosabatlarni, o`quvchilardagi individual 
tafovutlar va ularni hisobga olishni, psixik taraqqiyotdan orqada 
qolgan bolalarga ta’lim va tarbiya berish kabi muammolarni 
o`rganadi. Pedagogik psixologiyaning ta’lim psixologiyasi, tarbiya 
psixologiyasi, pedagogik faoliyat psixologiyasi, anamol rivojlangan 
bolalarga ta’lim va tarbiya berish psixologiyasi kabi ko`plab 
tarmoqlari mavjud. Psixologiya fanining asosiy prinsiplari. Hozirgi 
zamon psixologiya fanining quyidagi printsiplari ko`rsatib o`tish 
mumkin: determinizm printsipi, ong va faoliyat birligi printsipi, 
psixikaning faoliyatda rivojlanishi printsipi. Determinizm printsipiga 
ko`ra, psixika yashash sharoiti bilan belgilanadi va yashash sharoiti 
o`zgarishi bilan o`zgaradi. Agar hayvon psixikasi haqida gapiradigan 
bo`lsak, uning taraqqiyoti biologik qonuniyatlar asosida ruy beradi. 
Inson psixikasining taraqqiyotiga esa ishlab chiqarish usullari, 
ijtimoiy tarixiy omillar ta’sir qiladi. Ong va faoliyat birligi - ong va 
faoliyat bir-biriga qarama-qarshi emas, ular bir butunlikni tashqil 
qiladilar. Ong faoliyatning ichki rejasini, uning dasturini tashqil etadi. 
Psixikaning faoliyatda rivojlanishi printsipiga ko`ra psixika taraqqiyot 
mahsuli, faoliyat natijasi deb qaraladi. Faoliyat jarayonida (o`qish, 
o`yin, mehnat) odam ijtimoiy tajribani o`zlashtiradi, bu esa psixik 
taraqqiyotning faqat insongagina xos shaklini tarkib toptiradi

---

2) Psixologiya nafaqat psixik jarayonlar va holatlarning umumiy 
qonuniyatlari va qonuniyatlarini o'rganadi. Biz hammamiz bir-
biridan farq qiladigan, o'ziga xos va betakrormiz, shuning 
uchun insonning individual psixologik xususiyatlarini bilish 
barcha odamlarga xos bo'lgan psixikaning mexanizmlari va 
jarayonlaridan kam emas. Ushbu sohani o'rganadigan 
psixologiya bo'limi differensial psixologiya yoki individual 
farqlar psixologiyasi deb ataladi. 
“Begona qalb zulmatdir” degan naql bor. Bu faqat psixologiyani 
umuman bilmaydiganlar uchun amal qiladi. Va bu fan juda aniq va 
u har qanday odamning aqliy jarayonlarini boshqaradigan 
o'zgarmas umumiy tamoyillar mavjudligini da'vo qiladi. Nafaqat 
fiziologik tuzilishning o„xshashligi, balki psixik soha 
xususiyatlarining umumiyligi ham barcha odamlarni homo 
sapiensning bir turiga kiritish imkonini beradi. Hatto rivojlanish 
bosqichlarimiz ham shunga o'xshash bosqichlarni boshdan 
kechiramiz va barchamiz o'sishda bir xil qiyinchiliklarni boshdan 
kechiramiz. 
Psixologiyada me'yor tushunchasi juda chayqalgan bo'lsa ham 
mavjud. Ruhiy me'yordan juda ko'p og'ish patologiya 
hisoblanadi, ruhiy kasallik sifatida tan olinadi va psixoterapevt 
yoki psixiatrning aralashuvini talab qiladi. 
Biroq, odamlar hali ham farq qiladi va bu, yalang'och ko'z bilan, 
hatto psixologiya bo'yicha tajribasiz odamga ham seziladi. Biz 
shunga o'xshash vaziyatlarda boshqacha yo'l tutamiz, biz 
boshqacha namoyon bo'lamiz. Oqim, darajada, va vosita 
mahoratida farqlar mavjud. 
Bu xususiyatlar umumiy naqshlar doirasida namoyon bo'ladi, 
lekin ular shaxsning o'ziga xos qiyofasini yaratishda muhim rol 
o'ynaydi. Va shu bilan birga, ular uning istaklarini tushunishga, 
xatti-harakatlarini bashorat qilishga yordam beradi. Ya'ni, 
shaxs umumiy tarzda namoyon bo'ladi va nafaqat xatti-
harakatlarning xususiyatlari, tashqi, balki ongning ichki 
darajasida ham namoyon bo'ladi. 
Bizning psixikamizning ko'rinishlarining xilma-xilligiga qaramay, 
ular individual psixologik xususiyatlar haqida gapirganda, ular 
birinchi navbatda uchta sohani anglatadi: va. Va agar, 

---

masalan, kognitiv jarayonlarda shaxs faqat ustki tuzilma, 
umumiy naqshlarga qo'shimcha bo'lsa, u holda temperament, 
xarakter va qobiliyatlarni har bir shaxsning o'ziga xos o'ziga 
xosligining namoyon bo'lishi deb hisoblash mumkin.