Rivojlangan oʻrta asrlarda Angliya
Rivojlangan oʻrta asrlarda Angliya
Reja:
- Normandiya istilosi va Daxshatli sud kitobi
- Angliya parlamentining vujudga kelishi. Namunali parlament
- XV asrda Angliya siyosiy hayoti
XI asrdagi oʻrta asrlar Angliyasi tarixidagi eng yirik voqea Normandiya gersogi Vilgelm boshliq fransuz-normand feodallari tomonidan Angliyaning istilo qilinishi boʻldi.Bu istilo uchun Vilgelm ,,Istilochiʼʼ degan laqab oldi. 1066-yil 14-oktabrda Vilgelm qariyb 15 ming kishilik qoʻshin bilan La-Mansh boʻgʻozidan oʻtib Angliya hududiga bostirib kirdi.Gastingis shahri yaqinidagi jangda qirol Garold qoʻshini magʻlubiyatga uchradi. - XI asrdagi oʻrta asrlar Angliyasi tarixidagi eng yirik voqea Normandiya gersogi Vilgelm boshliq fransuz-normand feodallari tomonidan Angliyaning istilo qilinishi boʻldi.Bu istilo uchun Vilgelm ,,Istilochiʼʼ degan laqab oldi. 1066-yil 14-oktabrda Vilgelm qariyb 15 ming kishilik qoʻshin bilan La-Mansh boʻgʻozidan oʻtib Angliya hududiga bostirib kirdi.Gastingis shahri yaqinidagi jangda qirol Garold qoʻshini magʻlubiyatga uchradi.
Angliya qiroli Garold qoʻshini magʻlubiyatga uchradi va uning jangda tengsiz qoʻshini halok boʻldi.
Vilgelm 1066-yil 25-dekabrda Vilgelm I (inglizcha Vilyam I) nomi ostida Angliya koroli(qiroli) deb eʼlon qilinadi
Vilgelm I toj kiyish mahalida ,,korol Eduardning asl qonunlarigaʼʼ rioya qilaman deb qasamyod qildi.Shu bilan u qirol Eduardning qonuniy vorisi ekanligini taʼkidlamoqchi boʻldi. Yangi qirolni tan olmagan odamlarning yerlari musodara qilinib, Angliya hududidan surgun qilingan.Uning davrida mamlakatda koʻp sonli,, kvadratʼʼ qasrlarga toʻlib ketdi. Ulardan eng mashhuri Tauer qasri. - Vilgelm I toj kiyish mahalida ,,korol Eduardning asl qonunlarigaʼʼ rioya qilaman deb qasamyod qildi.Shu bilan u qirol Eduardning qonuniy vorisi ekanligini taʼkidlamoqchi boʻldi. Yangi qirolni tan olmagan odamlarning yerlari musodara qilinib, Angliya hududidan surgun qilingan.Uning davrida mamlakatda koʻp sonli,, kvadratʼʼ qasrlarga toʻlib ketdi. Ulardan eng mashhuri Tauer qasri.
Daxshatli sud kitobi - Vilgelm Istilochi tomonidan Angliya aholisini roʻyhatga olishi(1086-yil) XI asrdagi gʻoyat katta tadbir edi. Roʻyhatga olish natijasida tuzilgan varaqalar xalq orasida ,, Daxshatli sud kitobi ʼʼ deb ataldi.
- Maqsadi:
- 1- mulk soligʻi ,,gildaniʼʼ tartibga solish va toʻplash uchun oʻz vassallari , mulkining hajmi va daromadining qanchaligini aniqlash maqsadida kerakli maʼlumotlarni yigʻish va shunga qarab oʻz vassallaridan harbiy xizmat talab etish. 2- qirolni uning vassallari ega boʻlgan boyliklar hajmi va taqsimlanishi, vassallari ega boʻlgan yer va daromadlari toʻgʻrisidagi axborot bilan tanishish edi.
Vilgelm Istilochining vorislari - Genrix I (1100-1135)
- Genrix II (1134-1189)
- Genrix II ning vorislari
- Richard I sheryurak (1189-1199)
- Ioann ,,Yersizʼʼ (1199- 1216)
- Genrix III (1216-1272)
Angliya parlamenti - Parlament – davlatning davlat hokimiyati organlaridan biri. Parlament vakillik muassasalaridan biri boʻlib, uning deputatlari xalq tomonidan saylanadi.Parlament qonunchilik hokimiyatini amalga oshiradi, yani davlatning qonunlarini qabul qilishda mutlaq huquqqa ega boʻladi. Dastlabki parlament birinchi boʻlib Angliyada paydo boʻlgan.Dastlabki fransuz general shtatlariga oʻxshash. Birinchi marta uch toifa vakillaridan iborat parlament chaqirilgan.
- Baron va yepiskoplar
- Ritsarlar (har bir graflikdan ikki kishidan)
- Shaharliklar ( har bir shahardan ikki kishidan)
Eduard I (1272-1307) oʻz mavqeini mustahkamlash maqsadida istilochilik yurishlari olib bordi.Eduard I Uelsni istilo qildi(1282-yil) va Shotlandiya bilan uzoq urush olib bordi.Shotlandiya bilan olib borilgan urush gʻoyat ogʻir boʻldi Urushni davom ettirish uchun mablagʻ zarur edi. Shu maqsadda 1295-yilda umum toifaviy parlament chaqirdi. Bu parlament guruhi kelajakdagi yigʻilishlar uchun namuna boʻlganligi sababli uni ,,Namunali parlament ʼʼ deb atashgan . - Eduard I (1272-1307) oʻz mavqeini mustahkamlash maqsadida istilochilik yurishlari olib bordi.Eduard I Uelsni istilo qildi(1282-yil) va Shotlandiya bilan uzoq urush olib bordi.Shotlandiya bilan olib borilgan urush gʻoyat ogʻir boʻldi Urushni davom ettirish uchun mablagʻ zarur edi. Shu maqsadda 1295-yilda umum toifaviy parlament chaqirdi. Bu parlament guruhi kelajakdagi yigʻilishlar uchun namuna boʻlganligi sababli uni ,,Namunali parlament ʼʼ deb atashgan .
XIV asrdan ingliz parlamentining huquqi rasmiylashtirildi. Parlament soliqlarni tasdiqlash huquqidan tashqari, qonunlar (parlament nizomlari va aktlar) chiqarish huquqini oldi.1343-yildan eʼtiboran parlament ikki palataga boʻlindi. - XIV asrdan ingliz parlamentining huquqi rasmiylashtirildi. Parlament soliqlarni tasdiqlash huquqidan tashqari, qonunlar (parlament nizomlari va aktlar) chiqarish huquqini oldi.1343-yildan eʼtiboran parlament ikki palataga boʻlindi.
- Lordlar palatasi
- Umumpalata
XV asr mobaynida Angliyada feodalizmning yemirilishi yanada kuchaydi. Mamlakatning umumiy xoʻjaligida sanoatning ahamiyati oshdi. Ayniqsa yuqori sifatli movut ishlab chiqarish rivojlandi. Uning bir qismi chet el mamlakatlariga chiqariladigan boʻldi. - XV asr mobaynida Angliyada feodalizmning yemirilishi yanada kuchaydi. Mamlakatning umumiy xoʻjaligida sanoatning ahamiyati oshdi. Ayniqsa yuqori sifatli movut ishlab chiqarish rivojlandi. Uning bir qismi chet el mamlakatlariga chiqariladigan boʻldi.
Qizil va oq atirgullar urushi 1455-1485 - Genrix VII Tyudor
- 1485-1509
Lankasterlar
Yorklar
Tyudorlar
The end
Do'stlaringiz bilan baham: |
