Hadisni musalsal darajada yetib kelishi

Hadis sharxi. Rasululloh s.a.v. sahobalarga hayotning mazmun 
mohiyatini, dunyoda inson yashashidan maqsadi nmada ekanini nihoyatda 
go ‘zal tushuntirib borar edilar. Sahobalar va ularning avlodlari ham biz kabi 
odam bo‘lishgan, lekin ular Rasululloh alayhisalomni nubuvat 
chashmalaridan bevosita suv ichishgan, o‘zlaridan ta‘lim olishgan. 
Sahobalarni hayotini eshitganda huddi ertak eshitgandek yoki ular ulug‘ 
odam bo‘lgan ekanda deb yurish bilan emas, balki shunaqa bo‘lishga inson 
harakat qilishi lozim. Chunki inson qilganini boshqa inson qiladi, ular 
osmondan tushgan farishtalar emas edi, lekin mehnat va Rasululloh s.a.v. ni 
tarbiyalari bilan ular buyuk darajalarga erishishgan. Payg‘ambarimiz 
s.a.v.ning tarbiyalarining natijasi o‘laroq, sahobalar o‘rtasida musobaqa 
ya’ni yaxshilikda musobaqa bo‘lar edi. Quronning bir qancha oyatlarida 
ham kelgan: “Robbingizni mag‘firatiga shoshing, musobaqalashing; Mana 
shu jannatga odamlar musobaqalashsa bo‘ladi, musobaqalashsin” va boshqa 
oyatlar bor. Ana shu ma’noda sahobalar ushbu hadisda hikoya qilinganidek 
musobaqalashish maqsadida Rasululloh s.a.v. ga murojat ham qilishgan 
ekan. Ularni ichida hammasi ham boy emas edi, hadisni boshqa matinlarida 
keladi- faqir sahobalar kelib aytisgan “Ya Rasululloh s.a.v. bu 
davlatmandlarimiz hamma ajrni olib ketib qolishmoqda, ular ajrda o‘zib 
ketmoqda”. Boshqa rivoyatda yoritiladi “VAMA ZAK- nmaga unaqa 
deyabsizlar?” shunda ular “Ya Rasululloh s.a.v. ular bizga o‘xshab namoz 
o‘qishyabdi, biz ham namoz o‘qiymiz, ro‘za tutamiz ular ham ro‘za tutishadi, 
lekin ular ortgan pullaridan sadaqa ham qilishyab-dilar” dedilar. Bu hadisda 
sadaqa deb umumiy kelgan, boshqa matnlarda ular qul ozod qilmoqda,