Халқаро капитал миграцияси ва трансмиллий компаниялар

Шакллари

Келиб чиқиш манбаларига кўра	Давлат Хусусий Халқаро Аралаш

Четга чиқариш шакли бўйича
Пул Товар
Фойдаланиш хусусиятига кўра	Тадбиркорлик Ссуда
Мақсадига кўра	Тўғридан-тўғри Портфель Халқаро қарзлар Банк депозитлари
Субъектлар бўйича	Макродаража Микродаража
Муддатига кўра	Ўта қисқа муддатли (3 ойгача) Қисқа муддатли (1 йилгача) Ўрта муддатли (1 йилдан 5 йилгача) Узоқ муддатли (5 йилдан ортиқ 40-45 йилгача)
Оқимлар йўналишлари бўйича	Товарлар ва хизматлар олди-сотдисига валюта-кредит ва ҳисоб-китоб хизматларини кўрсатиш Асосий ва айланма капиталга хорижий инвестициялар Қимматли қоғозлар ва турли молиявий инструментлар билан операциялар Валюта операциялари ЯИМ бир қисмининг ривожланаётган мамлакатларга ёрдам ва давлатларнинг халқаро ташкилотларга бадаллари шаклида бюджет орқали қайта тақсимланиши

Капиталнинг тадбиркорлик шаклидаги миграцияси учун қуйидаги учта мажбурий белгилар хос бўлади:

• 
  хорижда ишлаб чиқариш жараёнини ташкил қилиш ёки унда иштирок этиш;
  
• 
  хорижий капитал қўйилмаларининг узоқ муддатлилиги;
  
• 
  хорижий корхонага ёки унинг бир қисмига мулкчилик ҳуқуқига эга бўлиш.
  

ТЎҒРИДАН-ТЎҒРИ ХОРИЖИЙ ИНВЕСТИЦИЯЛАР
инвесторга инвестиция киритилаётган объект устидан назорат қилиш ҳуқуқини берувчи ишлаб чиқаришга сарфланган узоқ муддатли хорижий қўйилмалар
пировард мақсади фойда кўринишида даромад олишга қаратилган тадбиркорлик капиталининг устувор шакли
асосий хусусияти
кенг тарқалган шакли
хусусий капиталга асосланган тўғридан-тўғри хорижий инвестициялар
а) хорижий инвесторнинг инвестиция киритилаётган объект устидан тўлиқ эгалик қилиши;
б) хорижий инвестор томонидан инвестиция киритилаётган объект устав капиталининг 10% дан кам бўлмаган қисми устидан назорат ўрнатиши;
в) хорижий инвесторнинг инвестиция киритилаётган объектни бошқаришда самарали қатнашиши.
амалга ошириш асослари
ПОРТФЕЛЬ
ИНВЕСТИЦИЯЛАР
узоқ муддат даромад олиш ҳуқуқини таъминловчи, аммо инвестициялаш объекти устидан назорат қилиш ҳуқуқини бермайдиган ишлаб чиқаришга қисқа ва узоқ муддатли капитал қўйилмалар
пировард мақсади дивиденд ёки қатъий фоиз ставка шаклидаги даромад олишга қаратилган тадбиркорлик капиталининг устувор шакли
асосий хусусияти
асоси

• 
  хорижий корхона мулкида қатнашиш ҳуқуқини берувчи акцияларни сотиб олиш орқали хорижий инвестиция киритиш;
  
• 
  хорижий корхона билан кредит муносабатларини ифода этувчи облигациялар ва векселлар сотиб олиш орқали хорижий инвестиция киритиш.
  

а) хорижий корхона устав капитали акциялар пакетининг 10% дан кам қисмига эгалик қилиш;

б) хорижий корхонанинг қарзи, қимматбаҳо қоғозларини облигация ва векселлар шаклида сотиб олиш.