Халқаро капитал миграцияси ва трансмиллий компаниялар

Инвестиция муҳити – бу мамлакат иқтисодиётининг турли тармоқларига ўрта ёки узоқ муддатли капитал қўйиш учун яратилган шарт-шароитлардир
Инвестиция муҳитининг таркиби
Инвестиция риски
Инвестиция салоҳияти
Ҳуқуқий база
Хом-ашё ресурс базаси:

• 
  Энергетика ва хом ашё салоҳияти
  
• 
  Технологиялар
  
• 
  Инсон ресурслари
  Ишлаб чиқариш салоҳияти:
  
  • 
    Рақобат устунлигининг мавжудлиги
    
• 
  Тармоқ ихтисослашуви
  
• 
  Саноатлашиш даражаси
  Истеъмол бозори
  Инфраструктура:
  
  • 
    Ишлаб чиқариш, ижтимоий
    
• 
  Бозор, институционал
  
• 
  информацион
  Геосиёсий омил
  

• 
  Сиёсий беқарорлик
  
• 
  Социалая напряженность
  
• 
  Экологик рисклар
  
• 
  Иқтисодий конъюнктура
  
  • 
    Уровень преступности
    

• 
  Барқарорлик
  
• 
  Мулк ҳуқуқини ҳимоялаш
  
• 
  Солиқ қонунчилиги
  
  • 
    Инвестиция соҳасида махсус қонунчилик
    

Халқаро капиталлар ҳаракатида ТМКларнинг ўрни

Халқаро корпорация йирик корпорация ташкилий структурасининг бир шакли бўлиб, жаҳоннинг турли мамлакатларига тўғридан-тўғри хорижий инвестицияларни амалга оширади.

Халқаро корпорациянинг иккита асосий тури мавжуд:

• 
  Трансмиллий корпорация (ТМК) (transnational corporations) – бош компания бир мамлакат капиталига тегишли. Филиаллари эса дунёнинг кўпгина мамлакатларига тарқалган.
  
• 
  Кўпмиллатли корпорация (multinational corporations) бош компания икки ёки ундан ортиқ мамлакат капиталига тегишли, филиаллари эса турли давлатларда жойлашган.
  

ТМКлар қуйидаги сабабларга кўра тўғридан-тўғри хорижий инвестицияларни амалга оширадилар:

• 
  ўзини бевосита барқарор бозор билан таъминлаш ёки ривожланаётган мамлакатлар бозорларига чиқишда трамплин сифатида фойдаланиш учун;
  
• 
  у ёки бу соҳа бўйича алоҳида мамлакатларда ўзининг «ички бозорини» ташкил этиш мақсадида;
  
• 
  ҳудудий ва халқаро даражадаги ўз манфаатларини давлатлараро муносабатларга қўшиш учун;
  
• 
  давлатлараро муносабатларда ўзининг ҳудудий ва халқаро даражадаги манфаатларини амалга ошириш учун.