Халєаро іуєуєда жавобгарлик

Мавзу № 9 Халқаро оммавий ҳуқуқда жавобгарлик, юрисдикция ва иммунитетлар

РЕЖА

1. Халқаро-ҳуқуқий жавобгарлик тушунчаси
2. Халқаро ҳуқуқ субъектларининг халқаро-ҳуқуқий жавобгарлигининг асослари
3. Давлатларнинг халқаро-ҳуқуқий жавобгарлиги турлари ва шакллари
4. Халқаро ташкилотларнинг жавобгарлиги
5. Жисмоний шахсларнинг халқаро жиноий жавобгарлиги

АТАМА ВА ИБОРАЛАР

• 1.Санкция
• 2.Реторсия
• 3.Сатисфакция

4.Реституция

5.Субституция

6.Компенсация

7. Делинквент

Халқаро-ҳуқуқий жавобгарлик тушунчаси

• Халқаро-ҳуқуқий жавобгарлик - бу халқаро ҳуқуқ нормаларини ва ўз халқаро мажбуриятларини бузган халқаро ҳуқуқ субъекти учун келиб чиқадиган юридик оқибатдир.
• Мазкур нормалар ва келтирилган зарарни қоплашни таъминлашнинг юридик воситаларидан биридир.

Ҳуқуқбузарликнинг табиати ва хавфлилик даражасига боғлиқ бўлиб, қуйидагиларни ўз ичига олиши мумкин:

• а) агрессия, геноцид, ирқий камситиш, мустамлака мамлакатлар ва халқларга мустақиллик беришдан бош тортиш, уруш қонунлари ва одатларини бузганлик учун жавобгарлик;

• б) ҳуқуқбузар давлатнинг халқаро ҳуқуқнинг бошқа субъектларига, алоҳида ҳолатларда уларнинг юридик ва жисмоний шахсларига етказган зарарини қоплаш жавобгарлиги;

• в) халқаро ҳуқуққа асосан ҳуқуқбузар давлатга нисбатан унинг ҳуқуқбузарлигига жавобан БМТ қўшинларини ишга солишгача бўлган мажбурлов чораларини қўллаш (масалан, БМТ Уставининг 42-моддаси бўйича) ва бошқалар.

Деликт

• Ҳуқуқбузарлик (деликт) халқаро ҳуқуқда халқаро ҳуқуқ субъектининг амалдаги халқаро мажбуриятларини бузганлиги англатади.
• Қилмиш эса ҳуқуқий низария ва амалиётда ҳуқуққа ҳилоф ҳаракат ва ҳаракатсизлик тушунилади.

Делинквент (ҳуқуқбузар)

• Халқаро ҳуқуқ бузувчини ҳуқуқбузарликнинг тури ва оғирлигидан қатъий назар делинквент деб аталади.
• Масалан, деликт ёҳуд халқаро жиноят содир этган давлат делинквент деб аталади, лекин жиноятчи давлат деб аталмайди.