Hamidulla Dadaboyev

Savol va topshiriqlar: 
1. O‘zbek tili terminlar tizimining o‘z boyliklari hisobiga 
kengayishining nechta yo‘li bor? 
2. Termin yasashda qanday usullardan unumli foydalaniladi? 
3. Terminlar yasashda kalkaning o‘rniga baho bering. 
4. O‘zbek terminlar tizimida arabcha o‘zlashmalarning ahamiyati 
qanday? 
5. Terminologiya maslalarining mamlakatimizda davlat siyosati 
darajasiga ko‘tarilishini izohlang.
6. Respublika avtomobil sanoatida qo‘llanuvi tijoriy atamalar 
xususida mulohaza yuriting.
7. “Devonu lug‘otit turk”da qayd etilgan ekoterminlarni 
aniqlang. 
8. Quyidagi matnda ishlatilgan ruscha-baqynalmilal o‘zlashma 
terminlar xususida bahs yuriting: 
Semema va ma’no bir tushunchaning ikki xil nomlanishidir. Semema bir 
necha turlarga bo‘linadi: leksik ma’noni ifodalovchi semema, grammatiik 
ma’noni ifodalovchi semema va h.k. Sememalar ham tarkibiy qismlarga 
ajratiladi. Sememaning tarkibiy qismi ema yoki subsema deb yuritiladi. 
Denotativ semalar leksemaning lug‘aviy ma’nosini, konnotativ ma’nolar esa 
leksemaning denotativ ma’nosi ustiga yuklatilgan qo‘shimcha ma’nolarni 
voqelantiradi. 
Test: 
1.O‘zbek kurashi bo‘yicha ilk jahon birinchiligi qachon 
o‘tkazilgan? 
A. 1996 
V. 1997 
S. 1998 
D. 1999 
2. Ruscha okosteneniye terminining o‘zbekcha muqobilini 
belgilang. 
A. suyako‘sish 
V. suyaklanish 
S. suyakqaynash 
D. suyaksinish 
3.O‘zbek tili internet terminlari qayd etilgan qatorni aniqlang. 
A. massiv, yakor, overley 
V. gerundiy, plagin, piksel 

---

49
S. idioma, trakt, yakor 
D. paket, metateza, reduksiya 
4. akklamatsiya o‘zlashmasi qaysi o‘zbekcha so‘zning dubleti 
hisoblanadi? 
A. ulug‘lash 
V. madh 
S. olqish 
D. qo‘llash 
5. Strukturasi o‘zbek tilida jiddiy o‘zgargan o‘zlashma terminni 
aniqlang. 
A. avianos 
V. dozimetrchi 
S. pudrat 
D. betonlash 
6. Boshqaruv organi nomini ifodalovchi terminni ko‘rsating. 
A. milliy davlatchilik 
V. kichik biznes 
S. demping 
D. xolding 
7. ko‘p ukladli iqtisodiyot termini xalq xo‘jaligining qaysi 
sektorida qo‘llanadi? 
A .og‘ir sanoat 
V. agrar 
S. harbiy 
D. yengil sanoat 
8. chiqindilarni qayta ishlash termini qaysi sohaga xos? 
A. geologiya 
V. biologiya 
S. eklologiya 
D. geografiya 
9. yashil iqtisodiyot termini qo‘llanadigan sohani ko‘rsating. 
A. agrar 
V. texnika 
S. ekologiya 
D. yengil sanoat